حکیم ملا محمد هیدجی ۱۲۷۰ ه ق - ۱۸۵۳ م ده زنجانین ۶۰ کیلومترلیگینده اولان «هیدج» کندینده آنادان اولموشدور. هیدجی ایلک تحصیلینی اورادا آپارمیش، سونرا قزوینده صرف و نحو، منطق و معانی و بیان اوخوموش، اوندان سونرا نجفه گئدیب اورادا اون ایل ایلاهیات درسینه داوام ائدیب، مجتهد اولموش و نجفدن قاییداندان سونرا تهراندا یئرلشمیش و ۲۵ ایل «مدرسه منیریه»ده تدریس ایله مشغول اولموشدور. هیدجی ۱۳۴۲ ه ق - ۱۹۲۸ م ده تهراندا وفات ائتمیشدیر. او عؤمرونده ائولنمهمیش و قادینلاری وفاسیزلیقلا ایتّیهام ائتمیشدیر!
هیدجی ایسلامین اوچ اساس دیللری عربجه، تورکجه و فارسجادا ادبی، فلسفی، ایجتیماعی و دینی اثرلر یازمیشدیر. او گنجلیگینده «مغنی» تخلصونو ایشلتمیشدیر. کلیات دیوان هیدجی تبریز و زنجاندا نئچه دؤنه چاپ اولموش، بو کیتابدا اونون لیریک فلسفی غزللری، قصیدهلری و حیكمتلی موضوعلارا حصر اولونموش نثر اثرلری درج ائدیلمیشدیر. «رساله دخانیه»سی امپریالیزم علیهینه یازیلمیش نثردیر. «شرح منظوم»اثری سبزوارینین«شرح منظومه»سینه بیر حاشیهدیر و عربجه یازیلمیشدیر.