حسن بئی ملیکوا

حسن بئی ملیکوا

ای حسن بئی، امیر آلیشان،
علم حکمتده ثانی لقمان.
گرچی، ای سرور بلند مقام،
سنه واجبدی غیرت اسلام.
چکدین عالمده خیلی زحمت لر،
ائیله دین خلقه چوخ نصیحت لر؛
روح ادریسی ائیله‌ییبسن شاد،
ائله دین خلقی علم اوچون ارشاد؛
اهل شیروان ائدیب حدیثینی سمع،
شیعه و سنّی اولدو بیر یئره جمع؛
سؤزلرین ائتدی اونلارا تأثیر،
ائتدی لر مکتب آچماغا تدبیر؛
اتفاق ایله توتدولار دفتر.
ائتمه یه تا کی، جمع سیم ایله زر؛
هر بیری مردلیک ائدیب اثبات،
دفتره یازدی: وئرم اللی مانات؛
بیری یازدی اوتوز، بیری دوخسان،
بئله ظاهر کی، ائتدی لر احسان؛
روز اول کریم بئی، اول خوش ذات،
وئردی فی الحال یوز ایگیرمی مانات؛
بیر قدر پول کی، ائتدی لر سامان،
اولدولار خلق خرم و خندان؛
اوّل کار او قوم فرزانه
توتدولار یوز مناته بیر خانه؛
مصلحت اوچون دوباره اولدو جلوس،
مانوئلی توتدولار معلم روس؛
اونو اوچ یوز مناتا سؤیله‌دی لر،
مرحبا، فکر بکرائیله‌دی لر؛
دئدی لر کی، معلم اسلام
بیزه لازیمدی بیر فصیح کلام.
واقف نحو صرف لی فقه و اصول،
عارفی رمز شرع پاکی رسول،
شعرا بزمی نین نمک دانی،
حاجی سیّد عظیم شیروانی،
صدری الفاظ مشکله معنوس،
اونا ازبردی “کنز” ایله “قاموس”؛
بیزده اولدوق معلم ثانی،
تا کی تعلیم ائدک “گولوستانی”،
تاپدیلار هم معلم ثالث،
اودو قورا سبیه وارث؛
پرلطافتی کلام، ابن لطیف،
آدی موللا حسین آغای ظریف؛
وئره اطفاله درس قرآنی،
آرتیرا رونق مسلمانی؛
آلتی آی تاپدی اوشکولا سامان،
اولمادی هیچ کسر، هم نقصان؛
چون کریم بئی، او صاحب انعام،
ائله‌دی بادکوبه ایچره مقام،
سیندیریب اهل کوفه بیعتینی،
قیلدی تغییر جمله نیتینی.
نصف مبلغ دئییلدی جمع هنوز،
اهل فسقین فسادی ائتدی بوروز.
وئرمه‌دی یازدیغی پولو حضار،
هامی اقرارین ائتدی لر انکار.
دئدی لر: “نئیلیریک بیز اوشکولانی،
هر نه طورایله اولسا ائل دولانی.
نه اوچون بیز وئرک بو باره ده پول،
بیزه بوندان نه خیر اولور محصول؟
نئی لر اطفالیمیز بیزیم روسی،
نئیلریک بیز او درس منحوسی؟
هر اوشاق گئتسه اول دبستانه،
اولاجاق دیندن او بیگانه.
خود توتاق هامیمیز دخی بی شک،
اوخویوب اولموشوق حسن بئی تک؛
بی خبر مذهب و شریعتدن،
بی ثمر غسل دن، طهارتدن…”
القرض، گونده بیر بهانه ایله،
یوز بئله بی ثمر فسانه ایله،
قویدولار اوشکولانی بی سامان،
قالدی اطفال زار و سرگردان.
عرضه وئردیک کئچن قوبئرناته،
کئچمه دی، حیف، عرضه اثباته.
گتمه‌دی هیچ بیر جاواب بیزه،
وئردی اوز درد و اضطراب بیزه.
بیر طرف دن بو انتظار دراز،
بیر طرف دن کؤنولده سوز و گداز.
بیزه اهل دیار بی پروا،
ائتدی لر گونده تهمت بیجا.
بیزی آز قالدیلار هلاک ائده لر،
لعن و طعن ایله زهرچاک ائده لر.
لیک بیز دوردوق ایشده مردانه،
باخمادیق لعن و طعن نادانه.
فوج اطفاله محضتاً لله،
درس وئردیک هامی گه و بیگاه.
اؤزلریندن نه کیم اولور حاصل،
بیزه بیر حبه اولماییر واصل.
ائدیریک اؤزلرینه بیز مصرف،
بیزه بسدیر بو عز و نام و شرف
گر کریم بئی اولایدی شیرواندا.
قالماز ایدیک بو قدر نقصاندا.
ائیلر ایدی بو امرده سامان،
منبع لطف و جوددور، احسان.
ای حسن بئی، نجیب دؤور و زامان!
سنین انصافوا اولوم قربان
کی، نصیحتدی خلقه گفتارین،
حیف دیر صحبت شکربارین،
سؤزلرین، ای جاهان فضل و هنر،
اهل حکمت یانیندا جانه دیر!
لیک بیل، ای حکیم فرزانه،
اثر ائتمز بو قوم نادانه.
او نصیحت لر، ای ستوده سیر،
ائیله مز زمرۀ جمعاده اثر.
آب نیسان کی، اوندا وار تشویر،
ائیله مز سنک خاره یه تأثیر.
یئره گؤیدن اگر ائنه عیسی،
ائده بیلمز بو فرقه نی احیا.
نیتین امر خیره لازیم دیر،
زعفران ائششه یه نه لازیم دیر؟
قوراسان حکمت ایله یوز مین اساس،
آدام اولماز بو فرقۀ نسناس.
علم و حکمتدن آچما باب هنر،
ائششه یه بال دادیزما، ائیله حذر!
بیلمیرم اول “وکیل نامعلوم”
نه اوچون ائیله‌ییب سنی مزموم؟
سؤیله‌ییب دیر کی، آچماغا مکتب
یوخدور اسبابیمیز، گرکدی سبب.
ائتمه‌ییب دیر “وکیل” هئچ انصاف،
گؤرونور، سؤزلری تامام خلاف.
شکرلله کی، واردی دولتیمیز،
چوخدو اسباب و مال و شوکتیمیز.
واردی دولت و لیک همت یوخ،
اهل اسلامده همیت یوخ.
اول زاماندان کی، شاه کشور روس،
ملک قافقازی ائیله‌ییب مهروس،
دولدوروب عالمی عدالتدن،
نه ییمیز کمدی مال و دولتدن؟!
اهل اسلام ائدیب ترقی تام،
خواه رسم لباس، خواه طعام.
سابقاً تاپمایان بیر ائبره قدک.
ایندی اطلس گئییر دخی، بی شک.
قورو بالیق، سوغان یئین اویان
اولوب القصه صاحب میلیان.
مگر آزدیر بو خلقده دولت؟
چوخدو دولت و لیک یوخ همت!
ملتین غیرتین چکن یوخدور،
تخم خوشبختلیک اکن یوخدور.
ای حسن بئی، بو قوم نادانه
حیف دیر صحبت ادیبانه.
بونلارا علم و مرفعتدی حرام،
سیّدا، والسلام، والاکرام!