منو
دوخا قوجا اوغلو دلی دومرول بویو
دئیی‌لنه گؤره، خانیم، اوغوزلارین آراسین‌دا دوخا قوجا اوغلو دلی
دومرول دئییلن بیر ایگید واردی. قورو بیر چایین اۆزرین‌ده بیر کؤرپو
سالدیرمیش‌دی. کؤرپودن کئچن‌دن اوتوز اۆچ آخچا، کئچمک ایستمین‌دن
قؽرخ آخچا آلیردی. بونو نیه بئله ائدیردی؟ اونا گؤره کی، «من‌دن جسور،
من‌دن گۆج‌لو بیر ایگید وارمی کی، چؽخیب منیمله ساواش‌سین؟ – دئییردی؛
منیم جسورلوغومون پهلوان‌لیق و ایگیدلییمین شؤهرتی روما، شاما
گئدیب چاتمیش‌دیر»، – دئییردی.
بیر گۆن کؤرپونون یانین‌دا اوبانین بیر بؤلوک جاماعاتی چادیر
قورموش‌دو. همین اوبادا بیر گؤزل ایگید خستلنمیش‌دی. اللهین امری ایله
او ایگید اؤلدو. کیمی «اوغول» – دئیه، کیمی «قارداش» – دئیه آغلادی. او ایگیدین
اۆستون‌ده برک قارا شیون قوپ‌دو. گؤزلنیلمه‌دن دلی دومرول چاپاراق
یئتیش‌دی، دئدی: «آی ابلهلر، نه آغلاییرسیز؟ منیم کؤرپومون یانین‌دا
بو های-کۆی ندیر، نیه شیون سال‌می‌سیز؟». «خان، بیر یاخشی ایگیدیمیز اؤلدو،
اونا آغلاییریق»، – دئدیلر. دلی دومرول دئییر: «آیا، ایگیدینیزی کیمی
اؤلدوردو؟». دئدیلر: «واللاه، ایگید بی، الله-تعالیدان بویروق اولدو. آل
قانادلی عزرائیل او ایگیدین جانینی آلدی». دلی دومرول دئییر: «ائه، عزرائیل
دئدیینیز نه کیشی‌دیر کی، آدامین جانینی آلیر؟ یا قادیر الله، بیرلیین،
وارلیغین خاطرینه، عزرائیلی منیم گؤزومه گؤستر، ووروشوم، گۆلشیم،
دؤیوشوم – یاخشی ایگیدلرین جانینی قورتاریم. بیر داها یاخشی ایگیدلرین
جانینی آلماسین». دلی دومرول قاییت‌دی، ائوینه گل‌دی.
الله-تعالییا دومرولون سؤزو خوش گلمه‌دی.
«باخ بیر، دلی آخماق منیم بیرلیگی‌می تانیمیر، کؤمییمکرمیمه
شۆکور ائلمیر. منیم بؤیوک ساراییم‌دا گزیب مغرورلوق
ائلییر؟» – دئدی. عزرائیلا امر ائتدی کی، ائی عزرائیل، گئت او دلی ابلهین ده
گؤزونه گؤرون، بنیزینی سارالت، خؽریلدادیب جانینی آل!
دلی دومرول قؽرخ ایگیدله یئییب-ایچیب اوتورارکن بیردن عزرائیل گلیب
چؽخ‌دی. عزرائیلی نه قاپی‌چی گؤردو، نه گؤزت‌چی. دلی دومرولون گؤرن گؤزو
گؤرمه‌دی، توتان اللرین‌ده قوت قالمادی. دۆنیا-عالم دلی دومرولون
گؤزون‌ده قارال‌دی. دلی دومرول چاغیریب سویلاییر، گؤرک، خانیم، نه
سویلاییر، – دئییر:
وای، نه هئیبت‌لی قوجاسان؟
قاپی‌چیلار سنی گؤرمه‌دی.
گؤزت‌چیلر ده دویمادی.
گؤرن گؤزوم قارال‌دی،
توتان الیم یورول‌دو.
جانیما تیترتمه دۆش‌دو،
قؽزیل قدح الیم‌دن یئره دۆش‌دو.
آغزیم دون‌دو بوز کیمی،
سۆموکلریم اووول‌دو دوز کیمی،
آی ساققال‌لی آغ قوجا،
گؤزلری دومبا قوجا،
وای، نه قورخونج قوجاسان، دئ منه!
قادام-بالام توخونار بو گۆن سنه!
بئله دئین‌ده عزرائیلین آجیغی توت‌دو. دئییر:
اده، دلی ابله!
گؤزومون دومبالیغینی نه بینمیرسن؟
گؤیچک گؤزلو قؽزلارین-گلینلرین، جانینی چوخ آلمیشام!
ساققالیمین آغلیغینی نه بینمیرسن؟
آغساققال، قاراساققال ایگیدلرین جانینی چوخ آلمیشام!
ساققالیمین آغاردیغینین معناسی بودور!
آی دلی آخماق، اؤیونوب دئییردین «آل قانادلی عزرائیل منیم الیمه
دۆشی‌دی، اؤلدوریدیم؛ یاخشی ایگیدین جانینی اونون الین‌دن قورتارایدیم».
ایندی، آی دلی، گلمیشم کی، سنین جانینی آلیم. وئریرسن‌می، یوخ‌سا
منیمله دؤیوشورسن؟
دلی دومرول دئییر: «آیا، آل قانادلی عزرائیل سنسن‌می؟». «بلی،
منم!» – دئدی. «بو یاخشی ایگیدلرین جانینی سن‌می آلیرسان؟» – دئدی.
«بلی، من آلیرام»، – دئدی. دلی دومرول دئییر: «اده، قاپی‌چیلار، قاپینی
اؤرتون! آی عزرائیل، من سنی گئن یئرده آختاریردیم، دار یئرده یاخشی
الیمه کئچمیسن، دئیسن؟ من ایندی سنی اؤلدوروم، یاخشی ایگیدلرین
جانینی قورتاریم!». بؤیوک قؽلینجینی سییردی، الینه آلدی. هۆجوم ائتدی کی،
عزرائیلی وورسون. عزرائیل بیر گؤیرچین اولوب، پنجره‌دن اوچدو-گئت‌دی.
ایگید دلی دومرول الینی الینه چال‌دی، قاه-قاه گۆل‌دو. دئدی:
«ایگیدلریم، عزرائیلین گؤزونو ائله قورخوتدوم کی، گئن قاپینی قوی‌دو، دار
باجادان قاچ‌دی. منیم الیم‌دن گؤیرچین کیمی بیر قوش اولوب اوچدو. آی
های، من اونو قؽزیلقوشا آلدیرمایینجا قویارام‌می جانینی قورتارسین؟!»
دوردو، آتینا مین‌دی. شاهینی الینه آلیب، آردینجا دۆش‌دو. بیر-ایکی گؤیرچین
اؤلدوردو، دؤن‌دو ائوینه گلرکن عزرائیل اونون آتینین گؤزونه گؤرون‌دو.
آت اۆرک‌دو. دلی دومرولو گؤتوروب یئره ووردو. قارا باشی فؽرلان‌دی، هوش‌سوز
قال‌دی. عزرائیل آغ کؤکسونون اۆستونه قون‌دو. دلی دومرولا مؽریل‌دانیردی.
سونرا اونو بوغماغا باشلادی.
دلی دومرول دئییر:
آی عزرائیل، آمان!
تانرینین بیرلیینه شۆبهه یوخ، اینان!
من سنی بئله بیلمز ایدیم.
اوغرو کیمی جان آلدیغینی دویماز ایدیم.
بیزیم بؤیوک ساحه‌لی داغلاریمیز اولور،
او داغلاریمیزدا باغلاریمیز اولور.
او باغلارین قارا سالخیم‌لی اۆزومو اولور.
او اۆزومو سؽخیرلار، آل شرابی اولور.
او شراب‌دان ایچن سرخوش اولور.
سرخوشدوم، دویمادیم؛ نه دئدیی‌می بیلمدیم.
بی‌لیک‌دن اوسانمادیم، ایگیدلیک‌دن دویمادیم.
جانی‌می آلما، عزرائیل، آمان وئر!
عزرائیل دئییر: «آی دلی آخماق، منه نه یالواریرسان، الله-تعالییا
یالوار. منیم الیم‌ده نه وار؟ من بویروق قولویام». دلی دومرول
دئییر: «بس جان وئرن، جان آلان دا الله‌دیرمی؟». «بلی، اودور!» دئدی.
عزرائیلا دؤنوب دئدی: «بس سن نه ایش گؤرورسن؟ سن آرادان چؽخ، من
الله-تعالی ایله خبرلشیم». دلی دومرول بورادا سویلامیش، گؤرک،
خانیم، نه سویلامیش‌دیر:
اوجالاردان اوجاسان،
کیم‌سه بیلمز نئجسن.
گؤزل تانری!
نئچه جاهیللر سنی
گؤی‌ده آرار، یئرده ایستر.
سن مؤمنلر کؤنلوندسن.
سن بؤیوکسن، قۆدرتلیسن،
ابدی سیرر ساهیبیسن.
جانی‌می آلسان، اؤزون آل.
قویما، عزرائیل آلسین!
دلی دومرولون سؤزو بورادا الله-تعالییا خوش گل‌دی. عزرائیلی
چاغیریب دئدی کی، بو دلی منیم بیرلیگی‌می بیلدیی، بیرلییمه شۆکور ائتدیی
اۆچون اونون جانی اوزینه جان تاپ؛ قوی دلی دومرولون جانی آزاد اولسون!
عزرائیل دئییر: «آی دلی دومرول، اللهین امری بئله اولدو کی، دلی
دومرول اؤز جانی یئرینه جان تاپ‌سین، اونون جانی آزاد اولسون!». دلی دومرول
دئییر: «من جانی نئجه تاپیم؟ بیر قوجا آتام، بیر قاری آنام وار، گل
گئدک، ایکی‌سین‌دن بیری بلکه جانینی وئردی، آل، منیم جانیم قال‌سین!».
دلی دومرول دوروب آتاسینین یانینا گل‌دی. آتاسینین الینی اؤپوب
سویلامیش، گؤرک، خانیم، نه سویلامیش‌دیر؛ دئدی:
آغ ساققال‌لی عزیز، حؤرمت‌لی، جانیم آتا!
بیلیرسن‌می، نلر اولدو؟
گۆناه سؤز سؤیلدیم، –
اللها خوش گلمه‌دی،
گؤی‌ده آل قانادلی عزرائیلا
امر ائل‌دی، اوچوب گل‌دی.
باسیب قونموش آغ کؤکسومه،
شیرین جانی آلیر من‌دن.
آتا، سن‌دن جان ایسترم، وئررسن‌می؟
یوخ‌سا «اوغول، دومرول!» دئیه آغلارسان‌می؟
آتاسی دئییر:
اوغول، اوغول، آی اوغول!
جانیمین بیر پاراسی اوغول!
دوغولان‌دا دوققوز بوغرا اؤلدوردویوم آسلان اوغول!
قؽزیل تاغ‌لی اوجا ائویمین دیریی اوغول!
قازا بنزر قؽز-گلینیمین چیچیی اوغول!
قارشی یاتان اوجا داغیم گرک‌سه،
سؤیله، اولسون عزرائیلین یایلاغی!
سویوق-سویوق بولاقلاریم گرک‌سه،
اونلار اولسون عزرائیلین بولاغی!
تؤوله-تؤوله شاه آتلاریم گرک‌سه، اونون مینیی اولسون!
قاتار-قاتار دوه‌لریم گرک‌سه، اونون یۆکلویو اولسون!
یایلاق‌داکی آغ قویونوم گرک‌سه،
مطبخلرده اولسون اونا شۆلن‌لیک!
قؽزیل-گۆموش پول گرک‌سه،
خرجله‌سین، قورسون بؤیوک بیر شن‌لیک!
دۆنیا شیرین، جان عزیزدیر،
جانی‌می قؽیا بیلمرم!
من‌دن عزیز، من‌دن یاخین
آنان واردیر، گئت یانینا!
دلی دومرول، آتاسین‌دان اۆمیدی اۆزولوب، آتینی سۆردو، آناسینین یانینا
گل‌دی. دئییر:
آنا، بیلیرسن‌می نلر اولدو؟
آل قانادلی عزرائیل گؤی اۆزون‌دن اوچوب گل‌دی.
منیم آغجا کؤکسومو باسیب قون‌دو،
خؽریلدادیب جانی‌می آلیر ایندی.
آتام‌دان جان ایستدیم، اما وئرمه‌دی.
سن‌دن جان ایستییرم، آنا، جانینی منه وئررسن‌می،
یوخ‌سا «اوغول، دومرول!» – دئیه آغلارسان؟
آغ اۆزونه ایتی دؽرناق چالارسان؟
قارغی کیمی قارا ساچینی یولارسان، آنا؟
آناسی بورادا سویلامیش، گؤرک، خانیم، نه سویلامیش‌دیر. آناسی دئدی:
اوغول، اوغول، آی اوغول!
دوققوز آی دار قارنیم‌دا گزدیردییم اوغول!
بلیینی بئشیکلرده بلدییم اوغول!
اون آی دئین‌ده یئر اۆزونه گتیردییم اوغول!
دویونجا آغ سۆدومو امیزدیردییم اوغول!
آغجا بۆرج‌لو حاصارلاردا توتولسایدین، اوغول!
ایرنج دین‌لی کافیر الین‌ده دوستاق اولسایدین، اوغول،
قؽزیل-گۆموش گۆجونه سنی قورتاراردیم، اوغول!
یامان یئره گئدیبسن؛ گئده بیلمرم،
دۆنیا شیرین، جان عزیزدیر،
جانی‌می قؽیا بیلمرم، یقین بیل!-دئدی.
آناسی دا جانینی وئرمه‌دی. بئله دئین‌ده عزرائیل دلی دومرولون
جانینی آلماغا گل‌دی. دلی دومرول دئییر:
آی عزرائیل، آمان!
اللهین بیرلیینه یوخ شۆبهه، اینان.
عزرائیل دئییر: «آی دلی آخماق! داها نه آمان ایستییرسن؟ آغ
ساققال‌لی آتانین یانینا گئتدین، جانینی وئرمه‌دی. آغ بیرچک‌لی آنانین
یانینا گئتدین، جان وئرمه‌دی. داها کیم وئره‌جک‌دیر؟ دلی دومرول دئییر:
«حسرت‌لیم واردیر، اونونلا گؤروشوم». عزرائیل دئییر: «آی دلی، هسرتلین
کیم‌دیر؟» دئییر: «یاد قؽزی آروادیم وار، اوندان ایکی اوغلوم وار؛ امانتیم
وار، اونلارا تاپشیریم، اوندان سونرا منیم جانی‌می آلارسان». آتینی
سۆروب آروادینین یانینا گل‌دی. دئدی:
بیلیرسن‌می نلر اولدو؟
آل قانادلی عزرائیل گؤی اۆزون‌دن اوچوب گل‌دی.
منیم آغجا کؤکسومو باسیب قون‌دو.
منیم شیرین جانی‌می آلیر ایندی.
آتاما دئدیم، جانینی وئرمه‌دی،
آناما دئدیم، جانینی وئرمه‌دی،
«دۆنیا شیرین، جان شیرین!» – دئدیلر.
ایندی اوجا-اوجا داغلاریم یایلاغین اولسون!
سویوق-سویوق سولاریم بولاغین اولسون!
تؤوله-تؤوله شاهانه آتلاریم سنین مینیین اولسون!
قؽزیل تاغ‌لی اوجا ائویم سنین کؤلگلیین اولسون!
قاتار-قاتار دوه‌لریم سنین یۆکلویون اولسون!
یایلاق‌داکی آغ قویونوم سنین شۆلنلیین اولسون!
گؤزون کیمی توتورسا،
کؤنلون کیمی سئویرسه، اونا اره گئت!
ایکی اوغلانجیغی یئتیم قویما!
آرواد بورادا سویلامیش‌دیر، گؤرک، خانیم، نه سویلامیش‌دیر –
دئمیش‌دیر:
نه دئییرسن، نه اؤتورسن،
گؤز آچاراق گؤردویوم!
کؤنول وئریب سئودییم!
قوچ ایگیدیم، شاه ایگیدیم،
شیرین داماغ وئریب اؤپوشدویوم،
بیر یاسدیق‌دا باش قویدوغوم،
قارشی یاتان اوجا داغلاری
سن‌دن سونرا من نئیلرم؟
یایلایارسام، گوروم اولسون!
سویوق-سویوق سولارینی من ایچرسم، منیم قانیم اولسون!
قؽزیلینی-گۆموشونو خرجلسم، کفنلییم اولسون!
تؤوله-تؤوله آتلارینی من مینسم، منیم تابوتوم اولسون!
سن‌دن سونرا بیر ایگیدی سئویب سئچسم،
اره گئتسم، بیرگه یاتسام،
بیر اژداها ایلان اولوب، منی چال‌سین!
او مۆخننت، اعتبارسیز آتان-آنان
جان ندیر کی، سنه قؽیا بیلممیشلر؟
یئرلر شاهید اولسون، گؤی شاهید اولسون،
قۆدرت‌لی الله شاهید اولسون، قوربانام سنه،
منیم جانیم قوربان اولسون سنین جانینا!
عزرائیل راضیلاش‌دی، قادینین جانینی آلماغا گل‌دی. ایگید دومرول عؤمور
یولداشینا قؽیا بیلمه‌دی. بورادا اللها یالوارمیش، گؤرک، نئجه یالوارمیش‌دیر،
دئییر:
اوجالاردان اوجاسان،
کیم‌سه بیلمز نئجسن!
گؤزل تانری، چوخ جاهیللر
سنی گؤی‌ده آرار، یئرده آرزولار.
سن مؤمنلرین کؤنلوندسن.
سن ابدی هؤکمرانسان.
بؤیوک یوللار اۆزرین‌ده
ایمارتلر یاپیم-قوروم سنینچین.
هاردا گؤرسم، آج دویوروم سنینچین.
چؽلپاق گؤرسم، دون گئی‌دیریم سنینچین.
آلیرسان‌سا، ایکیمیزین جانینی بیرگه آل!
ساغ قویورسان، ایکیمیزه ده رحم ائت!
کره‌می چوخ، قادیر الله!
دلی دومرولون سؤزو اللها خوش گل‌دی. عزرائیلا امر ائتدی: «دلی
دومرولون آتا-آناسینین جانینی آل! دلی دومرولا و آروادینا یۆز قؽرخ ایل
عؤمور وئردیم»، – دئدی. عزرائیل دا درهال اونون آتاسینین-آناسینین جانینی
آلدی. دلی دومرول عؤمور یولداشی ایله یۆز قؽرخ ایل ده یاشادی.
دده قورقود گلیب بوی بویلادی، سوی سویلادی. «بو داستان دلی
دومرولون اولسون. من‌دن سونرا ایگید اوزانلار سؤیله‌سینلر! آلنیاچیق،
الیاچیق ایگید شخصلر دینله‌سینلر!» – دئدی.
خئییر-دعا وئرک، خانیم:
کؤک‌لو اوجا داغلارین یؽخیلماسین!
کؤلگه‌لی ایری آغاجین کسیلمه‌سین!
جوشغون آخان گؤزل سویون قوروماسین!
الله سنی نامرده مؤحتاج ائتمه‌سین!
آغ اۆزون قارشی‌سین‌دا بئش کلمه دعا قؽلدیق قبول، اولونسون!
یؽغیشدیریب ساخلاسین گۆناهینیزی،
گؤزل آدلی محمده باغیشلاسین، خانیم، هئی!!!