باساتین تپگؤزو اؤلدوردویو بوی

خانیم، بیر گۆن اوغوزلار خبرسیز اوتورورکن یوردلارینا دۆشمن گل‌دی. اونلار گئجیله قورخوب کؤچ‌دو.

قاچیب گئدرکن آروز قوجانین کؤرپه اوغلو دۆشوب یول‌دا قالیر، بیر شیر تاپیب گؤتورور، بسلییر...

بیر مدت‌دن سونرا اوغوز جاماعاتی یئنه اؤز یوردونا قاییت‌دی.
اوغوز خانین ایلخی‌چی‌سی گلیب خبر گتیردی. دئییر: «خانیم، قامیش‌لیق‌دان بیر شیر چؽخیر، سؽچراییب قاچماغی آدام کیمی‌دیر، آتی ووروب-باسیر، قانینی سۆمورور».

آروز دئییر: «خانیم، بو بلکه یئریمیزدن قاچان‌دا دۆشوب ایتن کؤرپه
اوغلوم‌دور؟». بیلر آتلان‌دیلار. شیرین یاتاغی اۆزرینه گل‌دیلر. شیری
قاچیریب، اوغلانی توت‌دولار. آروز اوغلانی ائوینه گتیردی. شادلیق ائتدیلر.
یئمک-ایچمک اولدو. اما اوغلانی نه قدر ساخلاییب-اووون‌دوردولارسا،
دورمادی، شیرین یاتاق یئرینه قاچ‌دی. یئنی توتوب گتیردیلر.
دده‌م قورقود گل‌دی. دئدی: «اوغلوم، سن اینسانسان. حیوانلا
همسؤهبت اولما. گل، یاخشی آتلار مین، یاخشی ایگیدلرله ایش یۆروت! بؤیوک
قارداشینین آدی قؽیان سلجیک‌دیر، سنین آدین باسات اولسون! آدینی من
وئردیم، یاشینی الله وئرسین!».
اوغوز جاماعاتی بیر گۆن یایلاغا کؤچ‌دو. آروزون بیر چوبانی واردی. قونور
قوجا ساری چوبان دئیردیلر آدینا. اوغوزلارین اؤنون‌ده بون‌دان اول
کیم‌سه کؤچمزدی. اوزون بولاق دئییلن مشهور بیر بولاق واردی. او بولاغا
پریلر قونموش‌دو. بیردن قویونلار اۆرک‌دو. چوبان قاباق‌داکی تکه‌یه
هیرسلن‌دی، ایر‌لی گئت‌دی. گؤردو کی، پری قؽزلار قاناد-قانادا باغلاییب اوچورلار.
چوبان اؤز یاپینجی‌سینی اۆزرلرینه آتدی. پری قؽزینین بیرینی توت‌دو. تاماه
سالیب، قوجاقلادی... قویون اۆرکمه‌یه باشلادی. چوبان قویونون قاباغینا
قاچ‌دی. پری قؽزی قاناد چالیب اوچدو. دئدی: «چوبان، ایل تامام اولان‌دا من‌ده‌کی
امانتینی گل، آل!. اما اوغوزلارین باشینا بلا گتیردین!» چوبانین
ایچینه قورخو دۆش‌دو. اما قؽزین آیریلیغین‌دان بنیزی سارال‌دی.
زامان گل‌دی، اوغوزلار یئنه یایلاغا کؤچ‌دولر. چوبان یئنه بو بولاغا
گل‌دی. یئنه قویون اۆرک‌دو. چوبان ایر‌لی گل‌دی. گؤردو کی، بیر ات توپ‌لوسو
یاتیر، پار-پار پاریلداییر. پری قؽزی گلیب دئدی: «چوبان، امانتین
بودور، گل گؤتور! اما اوغوزون باشینا بلا گتیردین!» – دئدی. چوبان
بو ات توپاسینی گؤرن‌ده تعجّب‌لن‌دی. گئری دؤنوب، ساپاند داشینا توت‌دو.
ووردوقجا بؤیودو؛ چوبان همین یؽغناغی قوی‌دو، قاچ‌دی؛ قویونلارین
آردینجا دۆش‌دو.
سن دئمه، او زامان باییندیر خان بیلرله گزمه‌یه چؽخیبمیش. بو
بولاغین اۆستونه گل‌دیلر. گؤردولر کی، بیر تعجب‌لو شئی یاتیر، باشی-
آیاغی بیلینمیر. چئوره‌یه آلدیلار. بیر ایگید آتدان دۆشوب اونو ترپتدیووردو.
ووردوقجا بؤیودو. بیر نئچه ایگید ده دۆشوب ووردو. اونلار ووردوقجا
بؤیودو. آروز قوجا دا ائنیب ووردو-سیلکه‌له‌دی، بیردن ماهمیزی
همین شئیه توخون‌دو. بو ات توپاسینین پرده‌سی یاریل‌دی، ایچین‌دن بیر اوغلان
اوشاغی چؽخ‌دی. گؤوده‌سی آدام گؤوده‌سی، تپه‌سین‌ده بیر گؤزو واردی. آروز بو
اوشاغی گؤتوروب اتیینه ساری‌دی. دئدی: «خانیم، بونو منه وئرین، اوغلوم
باساتلا بؤیودوم!».
باییندیر خان: «سنین اولسون!» – دئدی.
آروز تپگؤزو گؤتوروب ائوینه گتیردی. بویوردو، بیر دایه گل‌دی.
دایه امجیینی آغزینا وئردی. اوشاق بیر سوردو، اولان سۆدونو ایچدی. ایکینجی
دفعه سوردو، قانینی ایچدی؛ اۆچونجوده جانینی آلدی. بیر نئچه دایه گتیردیلر.
تپگؤز اونلاری هلاک ائتدی. گؤردولر اولمور، «سۆدله بسلیک»- دئدیلر.
گۆن‌ده بیر قازان سۆد چاتمیردی. بسله‌دیلر، بؤیودو، گزمه‌یه باشلادی.
اوغلان اوشاقلاری ایله اویناییردی. اوشاقلارین کیمینین بورنونو، کیمینین
قولاغینی یئمه‌یه باشلادی. خلاصه، جاماعات بونون الین‌دن زارا گل‌دی.
آجیز قال‌دیلار، آروزا شیکایت ائدیب آغلاش‌دیلار. آروز تپگؤزو دؤیدوسؤی‌دو،
بئله حرکتلری قاداغان ائتدی؛ تپگؤز سؤزونه باخمادی. آخیر
کی، آروز اونو ائوین‌دن قوودو.
تپگؤزون پری آناسی گلیب اوغلانین بارماغینا بیر اۆزوک کئچیردی.
«اوغول، سنه اوخ باتماسین، بدنینی قؽلینج کسمه‌سین!» – دئدی.
تپگؤز اوغوزلارین آراسین‌دان چؽخ‌دی، بیر اوجا داغ‌دا مسکن سال‌دی.
یول کس‌دی، آدام اوغورلادی، بؤیوک قول‌دور اولدو. اۆزرینه بیر نئچه آدام
گؤندردیلر. اوخ آتدیلار، باتمادی. قؽلینج ووردولار، کسمه‌دی. سۆنگونو
سانج‌دیلار، یئریمه‌دی. چوبان-چولوق قالمادی، تپگؤز هامینی یئدی.
اوغوزلارین ایچین‌ده آدام یئمه‌یه باشلادی. اوغوزلار یؽغیشیب اونون اۆزرینه
گل‌دیلر. تپگؤز گؤروب غضب‌لن‌دی. بیر آغاجی قوپاریب یئرین‌دن آتدی،
اللی-آلتمیش آدام هلاک ائل‌دی. ایگیدلرین باش‌چی‌سی قازانا ائله ضربه ووردو،
دۆنیا باشینا دارال‌دی.
قازانین قارداشی قاراگونه تپگؤزون الین‌ده مغلوب اولدو. دؤزن
اوغلو آلپ رۆستم هلاک اولدو.
اوشون قوجا اوغلو کیمی پهلوان اونون الین‌ده اؤلدو؛ اونون ایکی قارداشی
دا تپگؤزون الین‌ده پاک جانینی تاپشیردی.
دمیر دون‌لو ماماق اونون الین‌ده محو اولدو. بؽغی قان‌لی بۆکدوز
امن ده تپگؤز طرفین‌دن مغلوب ائدیل‌دی. تپگؤز آغ ساققال‌لی
آروز قوجایا قان قوس‌دوردو. قؽیان سلجیکین اؤدو یاریل‌دی. اوغوزلار تپگؤزه
هئچ نه ائده بیلمه‌دیلر، واهیمه‌یه دۆشوب قاچ‌دیلار. تپگؤز
اونلارین قارشی‌سینی آلدی، گئری قایتاردی. خلاصه، اوغوزلار یئددی دفعه قاچ‌دی،
تپگؤز اونلارین قارشی‌سینی آلیب، یئددی دفعه گئری اوتورت‌دو. اوغوز یوردو
تپگؤزون الین‌ده اسیر-یئسیر اولوب قال‌دی. گئدیب دده قورقودو چاغیردیلار.
اونونلا دانیش‌دیلار: «گلین، پای آیی‌راق، خراج وئرک!» – دئدیلر.
دده قورقودو تپگؤزون یانینا گؤندردیلر. گل‌دی، سلام وئردی.
دئییر: «اوغول، تپگؤز، اوغوز یوردو الین‌ده اسیر اولوب، ویران قال‌دی. سنین
آیاغینا منی گؤندریبلر. سنه واختاشیری پای وئرک، دئییرلر».
تپگؤز دئدی: «گۆن‌ده آلتمیش آدام یؽغیب وئرین یئمه‌یه!». دده
قورقود دئییر: «بو حسابلا سن آدام قویماز، هامینی قؽرارسان. اما
گۆن‌ده ایکی آداملا بئش یۆز قویون وئره بیلریک!».
دده قورقود بئله دئین‌ده تپگؤز دئییر: «یاخشی، ائله اولسون!
لاکین منه هم ده ایکی آدام وئرین، یئمیی‌می بیشیرسین، من یئییم!».
دده قورقود دؤن‌دو، اوغوز یوردونا گل‌دی. دئدی: «بون‌لو قوجا ایله
یاپاق‌لی قوجانی تپگؤزه وئرین، خؤریینی بیشیرسین! بیر ده گۆن‌ده ایکی
آداملا بئش یۆز قویون ایستییر». جاماعات راضیلاش‌دی. دؤرد اوغلو اولان بیرینی
وئردی، اۆچو قال‌دی. اۆچ اوغلو اولان بیرینی وئردی، ایکی‌سی قال‌دی. ایکی اوغلو اولان
بیرینی وئردی، بیری قال‌دی.
قاپاققان آدلی بیر کیشی واردی. ایکی اوغلو واردی. بیر اوغلونو وئرمیش، بیری
قالمیش‌دی. ایندی نؤوبه دولانیب اونا چاتمیش‌دی. آناسی فریاد ائدیب زار-زار
آغلادی. سن دئمه، خانیم، آروز اوغلو باسات هاراسا دؤیوشه گئدیبمیش؛ بو
زامان گلیب چؽخ‌دی. اوغلانین آناسی دئدی: «باسات ایندی چاپقین‌چی‌لیق‌دان گلیب.
گئدیم، بلکه منه بیر اسیر وئردی، اوغولجوغازی‌می قورتارا بیلدیم».
باسات قؽزیل ناخیش‌لی گۆنلویونو قوروب اوتورموش‌دو کی، گؤردولر بیر
قادین گلیر. ایچری، باساتین یانینا گل‌دی، سلام وئردی، آغلادی. دئدی:
اوووجلارینا سؽغمیر للک‌لی اوخون،
یئکه تکه بوینوزون‌دان برک یایین وار.
ایچ اوغوزدا، داش اوغوزدا بللی‌دیر آدین،
آروز اوغلو، ایگید باسات، کؤمک ائت منه!
باسات دئییر: «نه ایستییرسن؟». قادین دئییر: «وفاسیز دۆنیادا بیر
کیشی میدانا چؽخیب. اوغوز ائلینی یایلاغا کؤچمه‌یه قویمادی. بؤیوک ایتی
پولاد قؽلینجلار بیر تۆکونو کسه بیلمه‌دی. قارغی نیزه اوینادانلار دری‌سینی
دله بیلمه‌دی. قایین آغاجین‌دان دۆزلمیش اوخلاری آتانلار اونا کار
ائتمه‌دیلر. ایگیدلرین باش‌چی‌سی قازانا بیر ضربه ووردو. قارداشی قاراگونه
اونون الین‌ده ازیل‌دی. بؽغی قان‌لی بۆگدوز امن اونون الین‌ده دؤیول‌دو. آغ
ساققال‌لی آتان آروزا قان قوس‌دوردو. میدان‌دا قارداشین قؽیان سلجیکین
اؤدو یاریل‌دی، جان وئردی. قالین اوغوز بیلرینین ده کیمینی شیکست ائتدی، کی-
مینی هلاک ائل‌دی. یئددی دفعه اوغوز ائلینی یئرین‌دن قوودو. خراج ایسته‌دی،
آلدی. ایندی گۆن‌ده ایکی آدام، بئش یۆز قویون ایستییر. بون‌لو قوجا ایله یاپاق‌لی
قوجانی اونا خیدمت‌چی وئریبلر. دؤرد اوغلو اولان بیرینی وئردی. اۆچ اولان
بیرینی وئردی، ایکی اولان بیرینی وئردی. ایکی اوغلوم واردی، بیرینی وئردیم، بیر قال‌دی.
نؤوبه فؽرلانیب، منه چاتیب. اونو دا ایستییرلر. خانیم، منه کؤمک ائت!»
باساتین قاران‌لیق چؤکموش گؤزلری یاشلا دول‌دو. قارداشین‌دان اؤترو
سویلامیش، گؤرک، خانیم، نه سویلامیش‌دیر:
قایالیق یئرده تیکیلمیش اوتاقلارینی
او ظالم یؽخمیش‌دیر یقین، قارداش!
ایتی قاچان آتلارینی تؤوله‌دن
او ظالم سئچمیش‌دیر یقین، قارداش!
تکهورکوج‌لو دوه‌لری قاتارین‌دان
او ظالم آییرمیش‌دیر یقین، قارداش!
شۆلنلرده قؽردیردیغین قویونلاری
او ظالم قؽرمیش‌دیر یقین، قارداش!
فرهلنیب گتیردیین گلینینی
او ظالم سن‌دن آییرمیش‌دیر یقین، قارداش!
آغ ساققال‌لی آتامی «اوغول» دئیه آغلاتدین یقین، قارداش!
آغجا اۆزلو آنامی سؽزلاتدین، یقین قارداش!
قارشی‌داکی اوجا داغیمین زیروه‌سی قارداش!
ایتی آخان گؤزل سویومون داشقینی قارداش!
گۆج‌لو بئلیمین قوه‌سی،
قاران‌لیق چؤکموش گؤزلریمین ایشیغی، قارداش!
«قارداشیم‌دان آیریلدیم!» – دئیه چوخ آغلادی، زاریل‌دادی. باسات
همین قادینا بیر اسیر وئردی. «گئت، اوغلونو خلاص ائت!» دئدی.
قادین اسیری گؤتوروب گل‌دی، اوغلو یئرینه وئردی، هم ده آروزو «اوغلون
گل‌دی!» دئیه موشتولوقلادی. آروز سئوین‌دی. قالین اوغوز بیلری باساتی
قارشیلادیلار. باسات آتاسینین الینی اؤپدو. آغلاش‌دیلار، هؤنکوردولر. آناسینین
ائوینه گل‌دی. آناسی اوغلونو قارشیلاییب قوجاقلادی. باسات آناسینین الینی
اؤپدو. گؤروشوب-آغلاش‌دیلار. اوغوز بیلری توپلاش‌دی. یئمک-ایچمک مجلسلری
اولدو. باسات دئدی: «بیلر، قارداشیمین قانینی آلماق اۆچون تپگؤزله
قارشیلاشماق ایستییرم. نه دئییرسیز؟»
قازان بی بورادا سویلامیش، گؤرک، خانیم، نئجه سویلامیش‌دیر:
بؤیوک نهنگ اولدو تپگؤز،
گؤی‌ده چئویردیم، یؽخا بیلمدیم، باسات!
بؤیوک قاپلان اولدو تپگؤز،
اوجا داغلاردا فؽرلاندیق، یؽخا بیلمدیم، باسات!
قودوز آسلانا دؤن‌دو تپگؤز،
قالین قامیش‌لیق‌دا یؽخا بیلمدیم، باسات!
ایگید اولسان، یاخشی‌دیر،
اما من قازان‌دان آرتیق اولمازسان، باسات!
آغ ساققال‌لی آتانی آغلاتما!
آغ بیرچک‌لی آنانی زاریلداتما!
باسات دئییر: «موطلق گئدجیم!» قازان دئییر: «اؤزون بیلرسن».
آتاسی آغلاییب دئییر: «اوغول، اوجاغی‌می صاحب‌سیز قویما، رحم ائله، گئتمه!».
باسات دئییر: «یوخ، آغ ساققال‌لی عزیز آتا، گئدیرم». آتاسینی ائشیتمه‌دی، پالتارینین
قولون‌دان بیر توتام اوخ چؽخاردی، قورشاغینا کئچیردی. قؽلینجینی دا
قورشان‌دی. یایینی قولونا سال‌دی. اتکلرینی یؽغیشدیردی. آتاسینین-آناسینین
الینی اؤپدو، هالاللاش‌دی، «سالامات قالین!» – دئدی. تپگؤزون اولدوغو سالاخانا
قایاسینا گل‌دی. گؤردو کی، تپگؤز آرخاسینی گۆنه وئریب یاتیر. اؤز
بئلین‌دن چکیب بیر اوخ چؽخاردی. تپگؤزون چینینه بیر اوخ ووردو. اوخ
کئچمه‌دی، پارچالان‌دی. بیر ده آتدی. او دا پارا-پارا اولدو. تپگؤز قوجالارا
دئدی: «بو یئرین میلچیی بیزی دیلخور ائتدی!». باسات بیر ده آتدی. او دا
پارچالان‌دی، بیر پارچاسی تپگؤزون قاباغینا دۆش‌دو. تپگؤز سؽچرادی،
باخ‌دی. باساتی گؤردو، الینی الینه چالیب قاه-قاهلا گۆل‌دو. قوجالارا دئدی:
«اوغوزلاردان بیزه یئنه بیر یئمه‌لی-یئتیشمیش قوزو گلیب». باساتی قاباغینا
قاتیب توت‌دو. بوغازین‌دان یاپیشیب یاتاغینا گتیردی. چکمه‌سینین
بوغازینا سوخ‌دو. دئدی: «آی قوجالار، گۆنورتا اۆستو بونو منیمچین شیشکاباب
ائلیین، یئییم». یئنه یوخویا گئت‌دی.
باساتین خنجری واردی. چکمنین بوغازینی یاریب ایچین‌دن چؽخ‌دی. دئدی:
«آی قوجالار، بونون اؤلومو ندن‌دیر؟» دئدیلر: «بیلمیریک. اما
گؤزون‌دن باشقا آیری یئرده ات یوخ‌دور». باسات تپگؤزون باشی اوجونا
گل‌دی. گؤز قاپاغینی قالدیردی. باخ‌دی گؤردو کی، گؤزو اتدن‌دیر. دئییر: «آی
قوجالار، سۆنگونو اوجاغا قویون، قؽزسین!». سۆنگونو اوجاغا سال‌دیلار، قؽزاردی.
باسات الینه آلدی. آدی گؤزل محمده سالاوات چک‌دی. سۆنگونو
تپگؤزون گؤزونه ائله باس‌دی کی، گؤزو محو اولدو. تپگؤز ائله نره
چک‌دی کی، ائله هایقیردی کی، داغ-داش تیتره‌دی. باسات سؽچرادی. ماغارایا
قویونلارین ایچینه گیردی. تپگؤز بیل‌دی کی، باسات ماغارادادیر. ماغارانین
قاپی‌سین‌دا دوروب بیر آیاغینی قاپینین بیر یانینا، بیرینی دیگر یانینا
قوی‌دو. دئدی: «آی قویونلارین باش‌چیلاری ارکجلر، بیر-بیر گلین، کئچین!».
بیر-بیر گلیب کئچ‌دیلر. هر بیرینین باشینی سؽغاللادی. «توغلوجوقلار، وار-
دؤولتیم قاشقا قوچ، گلین، کئچین!» - دئدی. بیر قوچ یئرین‌دن قالخ‌دی،
بوینوزلاییب ایر‌لی جوم‌دو. باسات بیر آندا قوچو باسیب کس‌دی، دری‌سینی
چؽخاردی، قویروغو ایله باشینی دری‌دن آییرمادی؛ درینین ایچینه گیردی. باسات
تپگؤزون اؤنونه گل‌دی. تپگؤز بیل‌دی کی، باسات دری ایچین‌ده‌دیر. دئییر:
«آی قاشقا قوچ، منیم هلاک اولاجاغی‌می هارادان بیلدین؟ ائله ووروم سنی
ماغارا دیوارینا کی، قویروغون ماغارانی یاغلاسین!». باسات قوچون باشینی
تپگؤزون الینه اوزات‌دی. تپگؤز قوچون بوینوزون‌دان برک توت‌دو.
قالدیران‌دا بوینوزلا دری الین‌ده قال‌دی. باسات تپگؤزون آیاقلاری آراسین‌دان
سؽچراییب چؽخ‌دی. تپگؤز بوینوزو گؤتوروب یئره چؽرپ‌دی. دئدی:
«اوغلان، قورتولدون‌مو؟» باسات دئییر: «تانریم قورتاردی». تپگؤز دئییر:
«آی اوغلان، آل بو بارماغیم‌داکی اۆزویو بارماغینا تاخ، سنه اوخ و
قؽلینج کار ائیلمه‌سین».
باسات اۆزویو آلیب بارماغینا کئچیردی. تپگؤز دئییر: «اوغلان، اۆزویو
آلیب تاخدین‌می؟». باسات دئییر: «تاخدیم». تپگؤز باساتین اۆزرینه
آتیلیب، خنجرله ووروب-کس‌دی. باسات سؽچراییب کناردا دوردو، گؤردو کی،
اۆزوک یئنه تپگؤزون آیاغی آلتینا دۆشوب قالیب.
تپگؤز دئییر: «قورتولدون‌مو؟» باسات دئییر: «تانریم قورتاردی».
تپگؤز دئییر: «اوغلان، او گۆنبزی گؤرورسن‌می؟». دئییر: «گؤرورم».
تپگؤز دئییر: «منیم خزینم وار. گئت مؤهورله، او قوجالار گؤتورمه‌سینلر!».
باسات گۆنبزین ایچینه گیردی. گؤردو کی، قؽزیل-گۆموش یؽغیلمیش‌دیر.
باخان‌دا هر شئیی اونوت‌دو. تپگؤز گۆنبزین قاپی‌سینی توت‌دو.
دئدی: «گۆنبزه گیردین‌می؟». باسات دئییر: «گیردیم». تپگؤز دئییر:
«ایندی ائله ووروم کی، گۆنبزله بیر یئرده دارماداغین اولاسان». باسات
«لایلاهه ایللاللاه، مهممه‌دن-رسولاللاه!» – دئدی. همین آندا گۆنبز
یاریل‌دی، یئددی یئردن قاپی آچیل‌دی. باسات قاپیلارین بیرین‌دن چؽخ‌دی.
تپگؤز الینی گۆنبزه سوخ‌دو. ائله ووردو کی، گۆنبز آلت-اۆست اولدو.
تپگؤز دئییر: «اوغلان، قورتولدون‌مو؟» باسات دئییر:»تانریم قورتاردی».
تپگؤز دئییر: «سنه اؤلوم یوخموش! او ماغارانی گؤرورسن‌می؟ باسات
دئییر: «گؤرورم!». دئییر: «اورادا ایکی قؽلینج وار: بیری قؽن‌لی، بیری قؽن‌سیز.
منیم باشی‌می او قؽن‌سیز قؽلینج کسر. گئت گؤتور، منیم باشی‌می کس!».
باسات ماغارا قاپی‌سینا گئت‌دی. گؤردو بیر قؽن‌سیز قؽلینج دورمادان ائنیرقالخیر.
باسات فیکیرلش‌دی: «بونونلا احتیاط‌لی اولمالییام!». اؤز قؽلینجینی چؽخاردی،
قارشی‌سینا توت‌دو. قؽلینجی ایکی پارا اولدو. گئت‌دی، بیر آغاج گتیردی، قؽلینجین
قاباغینا توت‌دو. اونو دا ایکی پارا ائیله‌دی. سونرا یایینی الینه آلدی. اوخلا
او قؽلینج آسیلان زنجیری ووردو. قؽلینج یئره دۆشوب کؤمول‌دو. اؤز قؽلینجینی قؽنینا
قوی‌دو. همین قؽلینجین دستیین‌دن برک توت‌دو. گلیب دئدی: «آی ته-
پگؤز، نئجسن؟» تپگؤز دئدی: «آی اوغلان، یئنه اؤلمدین‌می؟». باسات
دئییر: «تانریم قورتاردی».تپگؤز دئدی: «سنه اؤلوم یوخموش!».
تپگؤز چاغیریب سویلامیش، گؤرک، نه سویلاییب دئمیش‌دیر:
گؤزوم، گؤزوم، یالنیز گؤزوم!
سن یالنیز گؤزله من اوغوز یوردونو اسیر ائتدیم!
آلا گؤزوم‌دن آییردین، ایگید، منی!
شیرین جان‌دان آییرسین الله سنی!
بئله کی من چکیرم گؤز دردینی،
هئچ ایگیده وئرمه‌سین الله گؤز بو گۆنو!
تپگؤز یئنه دئییر:
هاردان گلدین سن ایگید، یئرین نه یئردیر؟
قاران‌لیق گئجه‌ده یول آزسان، اۆمیدین نیه‌دیر؟
بؤیوک بایراق گؤتورن خانینیز کیم‌دیر
دؤیوش گۆنو اؤنده؟
آغ ساققال‌لی آتانین آدی ندیر؟
ایگید اگر ایگید اردن آد گیزلت‌سه، عیب‌دیر.
آدین ندیر، ایگید، سؤیله منه!
باسات تپگؤزه سویلامیش، گؤرک، خانیم، نه سویلامیش‌دیر:
اولدوغوم یئر، یوردوم منیم گۆنورتاج‌دیر!
قاران‌لیق گئجه‌ده یول آزسام، اۆمیدیم اللهادیر.
بؤیوک بایراق گؤتورن خانیمیز باییندیر خان،
دؤیوش گۆنو اؤنده گئدن قهرمانیمیز سالور قازان.
آنامین آدینی سوروشسان، – قابا آغاج‌دیر!
آتامین آدینی سوروشسان، – خاقان آسلان‌دیر!
منیم آدی‌می سوروشورسان، – آروز اوغلو باسات‌دیر!
تپگؤز دئییر:
«سۆد قارداشیییق، قؽیما منه!».
باسات دئییر:
آی ابله، آغ ساققال‌لی آتامی آغلادیبسان،
آغ بیرچک‌لی قوجا آنامی اینلدیبسن.
دوغما قارداشیم قؽیان سلجیکی اؤلدورموشسن.
آغجا اۆزلو گلینیمیزی دول ائتمیشسن.
آلا گؤزلو اوشاقلارینی یئتیم قویموشسان.
بؤیوک، ایتی پولاد قؽلینجی‌می چکمیینجه،
قافالی-پاپاق‌لی باشینی کسمیینجه،
آل قانینی یئر اۆزونه تؤکمیینجه،
قارداشیم قؽیانین قانینی آلمایینجا
قویارام‌می ساغ قالاسان، -قویمارام!
تپگؤز ده بورادا سویلاییب دئمیش‌دیر:
دئییردیم کی، قالخیب یئریم‌دن دوروم،
قالین اوغوز بیلریله عهدی‌می پوزوم،
قوللارین‌دا شاهینلری اؤلدوروم.
بیرجه دفعه آدام اتین‌دن دویوم.
قالین اوغوز بیلری اۆستومه گل‌سه،
دئییردیم کی، قاچیب سالاخانا قایاسینا گیریم.
مانجاناقلا آغیر داشلار آتیم، -دئییردیم.
گؤی‌دن باشیما دۆشن داشلا اؤلوم، -دئییردیم.
آلا گؤزدن مهروم ائتدین، ایگید، منی!
شیرین جان‌دان مهروم ائتسین الله سنی!
تپگؤز بیر داها سویلاییب دئمیش‌دیر:
آغ ساققال‌لی قوجالاری چوخ آغلاتمیشام،
آغ ساققالین قارغیشی‌می توت‌دو اولا، گؤزوم سنی؟
آغ بیرچک‌لی قاریلاری چوخ آغلاتمیشام،
آنالارین گؤز یاشی‌می توت‌دو اولا، گؤزوم، سنی؟
بؽغ یئری ترلمیش جاوانلاری چوخ یئمیشم،
جاوان‌لیقلاری‌می توت‌دو اولا، گؤزوم، سنی؟
اللری خؽنالی قؽزجیغازلاری چوخ یئمیشم،
اوووجلاری-قاریشلاری توت‌دو اولا، گؤزوم، سنی؟
بئله کی من چکیرم گؤزومون گؤینمینی،
هئچ کیمه وئرمه‌سین الله گؤز یۆکو، گؤز غمینی!
گؤزوم، گؤزوم، آی گؤزوم! یالنیز گؤزوم!
باسات هیرسلن‌دی، یئرین‌دن دوروب گل‌دی. تپگؤزو نر دوه کیمی
دیزی اۆستونه چؤک‌دوردو. تپگؤزون اؤز قؽلینجی ایله بوینونو ووردو. باشینی
یایین کیریشینه تاخ‌دی، سۆرویه-سۆرویه ماغارا قاپی‌سینا گل‌دی.
باسات بون‌لو قوجا ایله یاپاق‌لی قوجانی اوغوز ائلینه موشتولوق‌چو گؤندردی.
اونلار آغ-بوز آتلار مینیب چاپ‌دیلار. قالین اوغوز ائللرینه خبر چات‌دی.
آت آغیزلی آروز قوجانین ائوینه چاپار گل‌دی. اونا باساتین سئوینج
خبرینی وئردی: «موشتولوق! اوغلون تپگؤزو اؤلدوردو!».
قالین اوغوز بیلری یئتیش‌دیلر. سالاخانا قایاسینا گل‌دیلر.
تپگؤزون باشینی اورتایا گتیردیلر.
دده‌م قورقود گلیب شادلیق هاواسی چال‌دی. مرد ایگیدلرین باشینا نه
گلدیینی دئدی-دانیش‌دی. ائل‌جه ده باساتا خئییر-دعا وئردی:
قارا داغا یئتن‌ده سن، کئچید وئرسین!
آشقین-داشقین سولار کئچسن، کئچید وئرسین! ایگیدلیکله قارداشینین
قانینی آلدین. قالین اوغوز بیلرینی فلاکت‌دن قورتاردین. قادیر الله
اۆزونو آغ ائتسین، باسات! -دئدی.
سیزه ده خئییر-دعا وئرک، خانیم:
اؤلوم گلدیک‌ده سیزی پاک ایمان‌دان آییرماسین!
گۆناهینیزی آدی عزیز محمد مصطفییا
باغیشلاسین، خانیم، هئی!