منو
مین سؤزه یئنی آرتیریلمیش تورکجه شعرلر
بو پادشاه چوخ عادیل پادشاه ایمیش. هامیدان، هامیدان عادیل.
یاخشی پادشاه هئچ وعده اؤز رعیّتلرینه گۆلدن آغیر سؤز دئمزمیش.
نه اینجیدرمیش اونلاری، نه بویونلارین ووردورارمیش، نه ده آسارمیش.
پادشاهین یاشی اؤتموشدو، اما عؤمرو بویو او نه‌اینکی آدام، هئچ تاختابیتی، بیره ده اؤلدورمه‌میشدی.
ائله بونا گؤره ده پادشاهین چارپایی‌سی بیره‌یله دولو ایدی و پادشاه یازیق گئجه‌لر یاتا بیلمیردی. گئجه‌نین بیر یاری‌سی، گؤرورسن، دوروردو، چؽراغی یاندیریردی، بیر-بیر بیره‌لری توتوردو، اما اؤلدورموردو.
اونلاری آروادی‌نین چارپایی‌سینا آتیردی. پادشاه آروادییچون الدن-آیاقدان گئدیردی.
لاپ «گئتمه گؤزومدن، گئدرم اؤزومدن» ایدی. بیره‌لری ده آروادی‌نین چارپایی‌سینا اونو اینجیتمک، اونا اذیت وئرمک اۆچون آتمیردی.
یوخ، پادشاه بیلیردی کی، بیره‌لرین آروادینا هئچ بیر زیانی دیمه‌یجک.
آروادی، ماشاللاه، ائله برک یاتیردی کی، ایسته‌ییرسن اۆستونه بیر قوشون بیره، تاختابیتی بوراخ، وئجینه دئییلدی.
آرواد ائله برک یاتیردی و هم ده ائله برک خورولداییردی کی، بۆلور - دمیر-بتون سارایین سۆتونلاری تیر-تیر تیتره‌ییردی.
پادشاه قاراگون بیرتهر جانینی بیره‌لردن قورتاریب مۆرگوله‌ین کیمی گؤزونون چیمیرینی آلمامیش تزه‌دن دیک آتیلیردی - اونو آروادی‌نین خورولتوسو اویادیردی. صبح تئزدن آرواد یوخودان دوروردو - آیا دئییردی سن چؽخما، من چؽخیم، گۆنه دئییردی سن چؽخما، من چؽخیم.
اما پادشاه سحر، خورولتو کسیلندن سونرا دا یاتا بیلمیردی - آخی ایش-گۆجو واردی.
بیر مملکتین کی، پادشاهی سحر یاتیب یوخویا قالا، او مملکتین ایشلری نه سایاق اولار؟
پادشاه بئله بدبخت پادشاه ایدی.
سؤزون دۆزو، پادشاهین اؤز پادشاهلیغی اۆچون ده چوخ گؤزو آتمیردی. پادشاه اولماقدان لاپ بئزمیشدی.
اوندان اولسایدی چوخدان تاخت-تاجدان ال چکردی. اما ال چکمیردی. چۆنکی ال چکسه‌یدی تاختا وزیری چؽخاجاقدی.
ایشدی شاید وزیر شاه اولسایدی، او، نه‌اینکی مملکتده‌کی بۆتون بیره‌لری، تاختابیتیلری، میلچکلری و قارغالاری قؽریب اؤلدوره‌جکدی.
وزیر هم ده او بیری وزیرلری، وکیللری، کیم بیلیر بلکه ائله پادشاهین اؤزونو ده جنّته واصیل ائده‌جکدی.
اودور کی، پادشاه تاخت-تاجدان ال چکمیردی. نه قدر یاتماق تامارزی‌سی اولسا دا، همیشه‌لیک یوخویا غرق اولماق ایسته‌میردی.
پادشاه هم عادیل پادشاه ایدی، هم بدبخت پادشاه ایدی، هم ده چوخ عاقیللی، تدبیرلی پادشاه ایدی. هامیدان، هامیدان عاقیللی. هامیدان، هامیدان تدبیرلی.
دئمه‌لی یاخشی پادشاه عادیل ایدی، بدبخت ایدی و عاقیللی، تدبیرلی ایدی. اما پادشاه هم ده یامان یالقیز، تپ-تنها پادشاه ایدی. او سببدن کی، مملکتده هره‌نین بیر بابی، بیر جورو، بیر دوستو وار ایدی.
پادشاهین سککیز آشپازی، سککیز فایتونچوسو، سککیز دللگی، سککیز وزیر-وکیلی، بیر قوشون قاراولچوسو و بیر قوشون سارای شاعیری واردی.
بیر آشبازین او بیریندن زند-زهله‌سی گئدیردی، چۆنکی بیری دئییردی کی، بو دۆنیا بیر پوچدور، او بیری دئییردی، خئیر، اصلا بئله دئییل.
فایتونچولار ائله هئی بیر-بیری‌نین انگینه قویوردولار. سؤزلری چپ گلیردی.
بیری دئییردی حیاتین معناسی وار، او بیری دئییردی، دۆنیاسیندا اولا بیلمز، یوخدور کی، یوخدور. شاعیرین بیری او بیریندن دانوس یازیردی کی، بس فلان‌کسین ایشلتدیگی قافیه‌لر ازل-آخیر مملکتیمیزی برباد ائدیب خارابا قویاجاق.
قاراولچولارین بیر-بیرینی گؤرمه‌یه گؤزلری یوخ ایدی.
وزیرلر، وکیللر بیر-بیری‌نین اتینی یئمه‌یه حاضیردیلار. اما بونا باخمایاراق، اونلارین هئچ بیری تک، یالقیز دئییلدی. هره اؤز همپئشه‌لری‌نین، ایشداشلاری‌نین آراسیندا ایدی. بیرجه پادشاه تک ایدی. پادشاهلارین همپئشه‌لری اولمور.
پادشاهلارین همپئشه‌لری ده اولمور، آرزولاری دا. فایتونچولار شاعیر اولماق ایسته‌ییردی، شاعیرلر دللک، دللکلر وکیل، وکیللر وزیر، وزیرلر پادشاه. یئنی پادشاه اولماغین هامی تامارزی‌سی‌یدی. هامی، بیرجه پادشاهدان ساوایی.
پادشاه اونسوز دا پادشاه ایدی و اودور کی، هئچ بیر شئی آرزولامیردی.
هامی بیر-بیریندن ماتریال وئریردی، اؤز همپئشه‌لریندن پادشاها غیبت قؽریردیلار. اما پادشاه هئچ کسه هئچ کسدن ماتریال، دانوس وئره بیلمزدی، هئچ کسدن هئچ کسه شیکایتلنه بیلمزدی.
هئچ کسله غیبت قؽرا بیلمیردی. اۆرگینی بیرجه آروادینا آچا بیلیردی، اما آروادی دا اونو آتدی.
باش وزیره قوشولوب قاچدی، بیلمیرم یاپونییایا، یا دا حبشلر اؤلکه‌سینه. بلکه ده کانار آدالارینا.
گۆنلرین بیر گۆنو باش وزیر پاپاغینی قویوب قاباغینا فیکیرلشدی، خئیلی فیکیر ائدیب آنلادی، قاندی کی، پادشاه هئچ بیر واخت اؤلوب-ائله‌ین دئییل و دئمه‌لی بو گرک تاخت-تاجدان گؤزونو چکسین.
باش وزیر ایسه یامان پادشاه اولماق ایسته‌ییردی. پادشاه اولماقدان دا آرتیق پادشاهین آروادینا گؤزو دۆشموشدو.
پادشاهین آروادی بیر گؤزل ایدی، بیر گؤزل ایدی، دیلنن-سؤزنن دئییب قورتارماق اولماز. دۆنیایی عالمده تای-برابری یوخ ایدی: اینجه‌میان، نازیک‌بدن، بۆللوربوخاق، آلمایاناق، گل منی گؤر، دردیمدن اؤل. آغزینا قوشا بادام سؽغماز.
مرمر سینه‌سینده ناز-نازی ایپک پالتارین آلتیندان بیر جۆت شاماما باش قالدیریب «منم-منم» دئییر.
یاناقلار - یاقوتون قؽراقلاری کیمی، ائله بیل قار اۆستونه قان دامیب، قاشلار - قورولو یای، کیپریکلر یایدان چؽخمیش اوخ کیمی ائله اوزوندو کی، تامام گؤزونون اۆستونو توتوب، ساچلار شوه کیمی. بئلی ائله نازیک ایدی کی، گیلاس یئسه دئیردین بویلودور.
بوغازی ائله ظریف ایدی، سو ایچسه گؤرونردی، یئری‌ینده یئره ناز ائله‌ییر. پادشاه دا اونو یامان ایسته‌ییردی. یامان دا قؽسقانج ایدی پادشاه. لاپ آروادینی خوروزدان گیزله‌دندی.
قویمازدی آروادی‌نین اۆستونه بیر ائرکک میلچک قونسون.
بلی، باش وزیر، نه فند ایشلتدیسه، فۆرصت تاپدی، پادشاهین آروادیینان خلوتی گؤروشدو. نه دئدی اونا، نه بویون اولدو، نه وعدلر وئردی، دئیه بیلمرم، ال-غرض، گۆنلرین بیر گۆنو قوشولوب قاچدیلار. بیلمیرم مغریبه یا مشریقه.
باش وزیر، داها دوغروسو تزه پادشاه وعدینه خیلاف چؽخمادی - آروادی‌نین خورولتوسونو ماقنیتوفونا یازدی و بو خورولتونو مملکتی‌نین هیمنی اعلان ائتدی.
هر گئجه تزه مملکتین رادیوسو خورولتو-هیمنی وئریردی و تزه پادشاه لذّتله قولاق آسیردی. آخی او جاوان آروادینی یامان سئویردی. سئونده ایسه خورولتونو دا موسیقی کیمی دینله‌ییرسن. بونلار بوردا سئویشمه‌ده اولسون، سیزه کیمدن دئییم، قوجا پادشاهدان.
قوجا پادشاها آروادی‌نین وفاسیزلیغی و باش وزیرین خیانتی یامان یئر ائله‌میشدی. او اؤز رعیّتینه یاد رادیونو دینله‌مگی قاداغان ائتمیشدی. اما گئجه‌لر خلوتده بۆتون اهالی سابیق پادشاه آروادی‌نین خورولتوسونا قولاق آسیردی.
بعضیلری اونا گؤره قولاق آسیردیلار کی، ماراقلی‌یدی: آخی هئچ کیم پادشاه آروادی‌نین خورولتوسونو بوندان اقدم ائشیتمه‌میشدی. باشقالاری آجیقجان قولاق آسیردیلار: عجب اولدو بیزیم مایماق پادشاها، یاخشی ائله‌دی آرواد، اونو قویوب قاچدی.
بعضیلری ده اۆرک آغری‌سی‌یلا دینله‌ییردیلر: آخی نئجه اولدو کی، بیزیم مۆدریک پادشاهیمیز بو جۆر آروادی الدن وئردی، بو جۆر ملاحتلی خورولتونو هیمن ائله‌مک آغلینا گلمه‌دی.
اما یاد رادیونو هامیدان گیزلیجه پادشاه اؤزو ده توتوردو.
مۆعیّن ساعاتلاردا پادشاه کیریمیشچه آرادان چؽخیردی. ترانزیستورونو گؤتوروب سارایین معلوم یئرینه گیریردی. او، رادیونو قورور، ایللرله دینله‌دیگی و ابدی ایتیردیگی خورولتونو سانکی یئنیدن ائشیدیر و اوزاق گنجلیک گۆنلری‌نین خاطیره‌لرینه دالیردی.
کئچیب گئدنلری بیر-بیر یادینا سالیردی - آروادی‌یلا رقص مئیدانچاسیندا ایلک تانیشلیغینی، اولدوزلو مای گئجه‌سینده اونو تراموایا اؤتورمه‌سی، سئوگیلی‌سی‌نین ساچلاری‌نین و آغاجلارین او آخشامکی قوخوسو و ایلک اؤپوش، بۆلور سارایین قارانلیق دهلیزینده‌کی ایلک اؤپوشلری... هر شئی، هر شئی بیر-بیر گلیب دوروردو پادشاهین گؤزلری قاباغیندا. پادشاهین گؤزلری یاشاریردی.
آخی پادشاه یامان یوخااورک پادشاه ایدی.
خورولتو کسیلیر و گئجه دۆشوردو. قوجا، یالقیز پادشاهین یالقیز یاتاغینداکی یالقیز اوزون گئجه‌سی. یاتاقدا آرتیق آروادی یوخ ایدی، بیره‌لر، تاختابیتیلر ده هاراسا غیب اولموشدو. اما اونسوز دا ایندی پادشاه یاتا بیلمیردی.
بۆتون گئجه‌نی گؤزونو ده قؽرپمیردی. یوخوسوزلوق بلاسینا دۆچار اولموشدو.
قؽش دۆشنده پادشاهین حالی لاپ پیس اولدو. اوزون قؽش گئجه‌لری اوزاندیقجا اوزانیردی.
یوخوسوز پادشاه گؤزلرینی داما زیلله‌ییردی - ناخیشلی دام گؤیلر قدر اوزاق ایدی. پادشاه چارپایی‌سیندا اوزانیب دۆشونوردو. یامان دۆشونن پادشاه ایدی.
او دۆشونوردو: نه اولاردی، هئچ اولماسا بیرجه ساعات یاتایدیم، یوخومدا دا آروادیم وفاسیزی گؤره‌یدیم. نه گؤزل اولاردی، او وفاسیز گلردی یوخوما، یانیما، بو ساراییما، اؤلکه‌مه.
هئچ کس ده بیلمزدی، هئچ کسین ده آغلینا گلمزدی، هئچ نه ده لازیم اولمازدی - نه دانیشیق، نه باریشیق، نه صؤحبت، نه غئیبت...
اما بیردن پادشاهین آغلینا گلدی کی، یاخشی، آخی سابیق آروادی باشقا بیری‌سی‌نین ده یوخوسونا گیره بیلر.
پادشاه بیر آز دا فیکیرلشدی و لاپ دلی اولدو: بیردن دوغرودان آروادی کیمینسه یوخوسونا گیریر، باخ ائله بو ساعات رعیّتلریندن بیری اونو یوخودا گؤرور. بلکه لاپ ائله تزه باش وزیریم گؤرور اونو. پادشاهی اود گؤتوردو. او، یئریندن سؽچرادی.
عادیل، رحم‌دیل و ساکیت پادشاه لاپ اؤزوندن چؽخمیشدی. بئله خیانتی او هئچ کسه باغیشلایا بیلمزدی - نه آروادینا، نه بیرینجی وزیرینه، نه آخیرینجی فایتونچویا. پادشاه درحال تدبیر تؤکدو.
او یامان تئز-تدبیر پادشاه ایدی: بۆتون رعیّت - باش وزیردن آشپازا قدر هر سحر یازیلی صورتده گئجه‌کی یوخوسونون مضمونونو پادشاها تقدیم ائتمه‌لیدیر.
بو گۆندن اعتیباراً پادشاهین ایش-پئشه‌سی یوخولارین مضمونونو اوخوماق ایدی.
چوخوسونون مضمونو قاتماقاریشیق، دولاشیق و سفئه ایدی. تئزلیکله بو پادشاهین پیسینی ووردو. او قرارا گلدی کی، بو آخینین قاباغینی آلسین. پادشاه یوخولاری ایختیصارا سالماق حاقیندا فرمان وئردی.
آنجاق بازار گۆنلری یوخو گؤرمه‌یه ایجازه وئریلیردی. بعضی ایمتیازلی شخصلرین - وزیرلرین، وکیللرین - هفته‌ده علاوه یاریم یوخو گؤرمه‌یه ایجازه‌لری واردی - جۆمعه گۆنلری.
پادشاه راضی‌یدی کی، هئچ کیم، هئچ واخت اونون قانونلارینی پوزمور.
هامی آنجاق ایجازه‌لی گۆنلرده یوخو گؤرور و گؤردوکلری حاقیندا مۆفصّل معلومات وئریردی. اما اورتالیغا تزه بیر مسئله چؽخدی. یوخولار آز اولسا دا، هر حالدا یئنه ده بی‌معنا، بی‌مضمون و سفئه ایدیلر.
بو یوخولارین مملکته هئچ بیر خئیری یوخ ایدی. پادشاه چوخ فیکیرلشیب آخیری تاپدی.
او، بیر کومیسیا دۆزلتدی. همین کومیسیا یوخولاری تعیین و تنظیم ائتمه‌لی، یوخلامالی، اونلارا ایجازه وئرمه‌لی و نظارت ائله‌مه‌لی‌یدی - هئچ بیر دولاشیقلیق، قاتما-قاریشیقلیق، منطیقسیزلیک اولمامالیدیر.
او یانا، بو یانا یوزولان شئیلر گؤرمه‌مه‌لی، قارا باسماق اولان - قاداغاندیر! یوخولار ساغلام روحلو، آیدین و آچیق اولمالیدیر.
یوخولارین هفته‌لیک ایجمالینی اوخویاندا پادشاهین اۆزو گۆلوردو. آخی هامی عینی شئیی گؤروردو، اما هره اؤز اۆسلوبوندا، روحوندا: بیری پادشاهی اوجا داغین باشیندا، بیری گۆللو-چیچکلی باغدا، بیری آغ آتین بئلینده گؤروردو.
بئله یوخولاری پادشاه چوخ بینیردی - او یک‌نسقلیکده مۆختلیفلیگی، مۆختلیفلیکده یک‌نسقلیگی خوشلاییردی.
پادشاه اؤز-اؤزونه دۆشونوردو: «نه غریبه یوخولاردیر. من - آت بئلینده! آخی من عؤمرومده آت مینمه‌میشم. گؤره‌سن آت بئلینده نئجه گؤرونورم؟ کاش اؤزومو بیرجه دفعه یوخودا گؤره‌یدیم».
آنجاق گؤره بیلمیردی. چۆنکی یاتا بیلمیردی. یوخوسوز گئجه‌لری اوزاندیقجا اوزانیردی.
بیر گئجه - ایلین ان اوزون گئجه‌سی - آروادی‌نین هؤروکلری کیمی اوزون و قارا شب-یلدادا - پادشاهین قلبی کدر و یالقیزلیق غمی‌یله لیم-حلیم دولدو.
قلبی داشا دؤنمه‌دی، یوخ، آمانسیزلاشمادی. اؤزونون اؤزونه یازیغی گلدی.
دۆشوندو کی، باخ ایندی بۆتون رعیّتیم آرخایین-آرخایین و خوشبخت-خوشبخت یاتیر (یوخو گؤرمورلر - چرشنبه‌دیر!) اما من گؤزومون چیمیرینی آلا بیلمیرم. رعیّت بختیاردیر و راحاتدیر، چۆنکی پادشاهلاری منم - عادیلم و مۆدریکم.
پادشاه بیر آز دا دۆشوندو و آغلینا چوخ ساده، چوخ درین بیر فیکیر گلدی: «یاخشی، نیه گرک هامی‌نین قئیدینه قالاسان، هامینی خوشبخت ائله‌یه‌سن، بیر حالدا کی، اؤزون خوشبخت دئییلسن. نیه هامی‌نین کئفی کؤک اولمالیدیر، سنینکی پیس».
پادشاه بو فیکرین درینلیگیندن جوشا گلدی و جوشا گلیب آردینی دۆشونمه‌یه باشلادی. «چوخ عجب، اکر منیم آروادیم، عائله‌م، همپئشم، دوستوم، جوروم یوخدورسا، هئچ اولماسا اورتاغیم اولمالیدیر - یوخوسوزلوق شریکلریم.
کیمسه یوخوسوزلوغو منیمله بؤلوشمه‌لیدیر، بو ایشده منیمله ال‌بیر اولمالیدیر.
کیمسه یوخ، هامی! سحره یاخین قرار حاضیر ایدی: مملکتده هئچ کس گئجه‌لر یاتمامالیدیر. سحر اۆزو خوروزلار بانلایاندا پادشاه بو قانونو ایمضالادی و ایلک دفعه ساکیت و برک یاتدی.
صاباحی‌سی فرمان جاماعاتا چاتدیریلدی: 1. مملکتده هئچ کس یاتمامالیدیر. 2. مملکتده هامی خوشبخت اولمالیدیر.
بۆتون مملکت بو فرمانی سئوینج و شادلیقلا قارشیلادی - آخی بو پادشاهین مۆدریکلیگینین و جاماعات حاقیندا قایغی‌سی‌نین یئنی تظاهورو ایدی.
پادشاهین قلبی ده جاماعاتین صداقتیندن، صمیمی سئوگی‌سیندن ایسینیر، فرحله دولوردو. باخ بو ساعات، بو گئجه واختی، پادشاه یوخلایا بیلمیر، بۆتون مملکت ده یاتمیر. دوغرودور، هره اؤز ائوینده‌دیر، پادشاه ایسه اوّلکی کیمی ساراییندا تکدیر.
اما او بۆتون وارلیغی‌یلا مین جۆت قاپانمامیش، قؽرپیلمایان گؤزون مهریبان باخیشلارینی دویور.
پادشاهین هئچ آغلینا دا گلمیردی کی، تبعه‌لری‌نین یاتیب یاتمادیغینی یوخلاسین. اونون شۆبهه‌دن، یالاندان زهله‌سی گئدیردی. پادشاه هامی‌یا اینانان پادشاه ایدی.
- تبعه‌لریم خوشبختدیرمی؟ - دئیه پادشاه گئچمیش ایکینجی وزیردن خبر آلیردی. باش وزیر قاچاندان سونرا ایکینجی وزیر اونون یئرینی توتموشدو.
- البته، پادشاه ساغ اولسون، سیزین تبعه‌لرینیز یئر اۆزونده ان خوشبخت آداملاردیر.
- اونلار یاخشی، مهریبان دولانیرمی؟ - دئیه پادشاه سوروشوردو.
- البته، پادشاه ساغ اولسون. هر دقیقه قوجاقلاشیب اؤپوشورلر.
- بو آغ یالاندیر - دئیه گئچمیش اۆچونجو، ایندیکی ایکینجی وزیر غفلتاً سؤزه قاریشدی.
هامی مات-معطّل دونوب قالدی.
ایکینجی وزیر:
- پادشاه ساغ اولسون - دئدی - سیزی دایم آلدادیرلار. تبعه‌لرینیز هئچ ده اؤپوشوب قوجاقلاشمیرلار. اونلار سحردن آخشاماجان قؽزغین مۆباحیثه ائدیرلر.
- مۆباحیثه ائدیرلر؟ - دئیه پادشاه تعجّوبلندی - نه باره‌ده مۆباحیثه ائدیرلر؟
- اونلار بحثه-بحث ائدیرلر. هر بیری دئییر کی، دۆنیادا ان خوشبخت آدام منم.
- هه، بئله دئ - پادشاه راحات نفس آلدی. - اوندا عئیبی یوخدور، بو ساغلام مۆباحیثه‌دیر.
پادشاه فیکره گئتدی و اؤز-اؤزونه قرارا گلدی کی، ایکینجی وزیری پرینسیپیال و دوغروجو آدام کیمی بیرینجی وزیرین یئرینه، بیرینجی وزیری ایسه ایکینجی‌نین یئرینه ته'یین ائله‌سین.
اما بیردن اۆچونجو وزیر سؤز آلدی.
- پادشاه ساغ اولسون - دئدی - مندن بؤیوک وزیرلر، ایکیسی ده حاقلیدیر. اما بیر شئیی دئمه‌یی اونوتدولار. تبعه‌لرینیز قوجاقلاشیب اؤپوشورلر ده، قؽزغین مۆباحیثه‌لر ده ائدیرلر. آنجاق ان چوخ بیر-بیرلرینی ازیشدیریرلر.
- ازیشدیریرلر؟ - پادشاه اۆز-گؤزونو تورشوتدو - آمان الله، بو نه وحشیلیکدیر. آخی نیه بیر-بیرلرینی ازیشدیریرلر.
-بو سحر ایکی نووجاوان لاپ آز قالا بیر-بیرلرینی اؤلدورموشدولر - دئیه اۆچونجو وزیر خوش، حلیم سسله سؤزونه داوام ائتدی - بیری دئییردی کی، هامیدان چوخ پادشاهیمیزی من ایسته‌ییرم، او بیری‌سی دئییردی کی، دۆنیاسیندا اولا بیلمز، مندن چوخ اونو ایسته‌ین یوخدور.
پادشاه قؽزاردی و اوتانجاق-اوتانجاق گۆلومسوندو. اۆچونجو وزیر باش وزیر، باش وزیر اۆچونجو وزیر اولدو. ایکینجی ائله ایکینجیلیگینده قالدی.
گئجه پادشاه دۆشونوردو: «گؤرونور من چوخ یاخشی پادشاهام کی، جاماعات منی بو قدر ایسته‌ییر، بیر-بیرلرینی ازیشدیریرلر حتی.
بو فیکیرلردن پادشاهین جاماعاتا لاپ سۆدو داشدی. «نئیله‌ییم کی، جاماعاتیمی بیر آز دا آرتیق خوشبخت ائله‌ییم» - دئیه دۆشوندو.
یوخوسوز گئجه‌لرینده ائله هئی بو باره‌ده دۆشونوردو. دۆشونوردو، تاپا بیلمیردی، داریخیردی. نهایت بیر گئجه آغلینا گؤزل بیر فیکیر گلدی: «یاخشی، بالام، وزیر دئمیر کی، یوخولار قاداغان اولوناندان بری، جاماعات خئیلی خوشبختلشیب؟ دئمه‌لی جاماعاتی داها دا خوشبخت ائلمکچون یئنه بیر شئیی قاداغان ائله‌مک گرکدیر»...
سحر پادشاه وزیر-وکیلی مشورته چاغیردی.
- مسئله بئله‌دیر - دئیه اونلاری ایشدن آگاه ائله‌دی و سؤزونو بئله تاماملادی: - فیکیر مندن، قاداغانلاری تاپماق سیزدن. نه‌یی قاداغان ائدک کی، جاماعاتین کئفی بیر آز دا دورولسون.
وزیرلردن بیری الیفبادان «س» حرفی‌نین چؽخاریلماسینی و «س» حرفی اولان بۆتون سؤزلرین قاداغان اولونماسینی تکلیف ائتدی. اونون دیلی شیرین ایدی. «س» یئرینه «ج» دئییردی.
او بیری وزیر تکلیف ائتدی کی، قادینلار ساچلارینی دیبیندن ووردورسونلار؛ قؽزلارا، قادینلارا ساچ ساخلاماق قاداغان اولونسون. اونون آروادی داز کئچل ایدی.
وزیرلردن بیری ده دئدی کی، هر یانی، هر شئیی میخه‌یی رنگه بویایاق. او، دالتونیک ایدی، رنگلری آییرا بیلمیردی.
نهایت وزیرلردن بیری ده، نه‌دنسه تکلیف ائله‌دی کی، سوال ایشاره‌سی و سوال ج‍ۆمله‌لری قاداغان اولونسون.
بۆتون تکلیفلر قبول اولوندو. پادشاه دئدی:
- اما اونوتمایین ها... فرماندا خۆصوصی قئید ائدیلمه‌لیدیر کی، هامی خوشبخت اولمالیدیر.
بیر نئچه گۆندن سونرا پادشاه: - تزه قانونلاریمیز یاخشی ایجرا اولونور؟ - دئیه خبر آلماق ایسته‌دی، آنجاق یادینا دۆشدو کی، سوال قاداغان اولونوب و ج‍ۆمله‌سینی تصدیق شکلینده دئدی. سونرا علاوه ائتدی - هئچ بیر چتینلیک-فلان دا یوخدور.
باش وزیر:
- یوخدور - دئدی. پادشاه:
- اما من اؤزوم بعضی چتینلیگه دۆشورم - دئدی. - پادشاه هامیدان قاباق اؤزو اؤز قانونلارینا رعایت ائتمه‌لیدیر. دوغرودور، من نه قادینام، نه ده رسّام، اودور کی، او مادّه‌لر هئچ وئجیمه دئییل...
اما... حرفی، بیلیرسیز ده هانسی حرفی دئییرم... بو مادّه یامان جنجل ایمیش. من هئچ بیلمزدیم کی، بیزیم یأجوج-مأجوج دیلینده همین حرف اولان بو قدر سؤز وارمیش. اما بوندان دا جنجللی سوال مادّه‌سیدیر.
منیم ایکی قاراولچوم وار. همیشه واختی اونلاردان خبر آلاردیم. ایندی قالمیشام بئله، خبر آلا بیلمیرم. قاراولچولاردان بیری عاریفدیر.
واختی بیلمک ایسته‌ینده اونا دئییرم: ایندی ساعات اون ایکیدیر.- خئیر، پادشاه ساغ اولسون - دئییر، یئددی‌نین یاری‌سیدیر.
اما ایکینجی قاراولچو قانمازین بیریدیر. هم قورخاقدیر، هم ده یالتاق. هانسی ساعاتی دئسم: بلی، بلی، پادشاه ساغ اولسون، دۆز بویورورسونوز - دئییر.
اونون نؤوبه‌سی اولاندا واختی بیله بیلمیرم.
پادشاهلا وزیر قرارا گلدیلر کی، بوندان سونرا سوال قاداغاسی، ایستیثنا اولاراق اونلارین ایکیسینه عاید دئییل. بو گئجه وزیرله صؤحبتدن سونرا پادشاه یئنه یاتا بیلمیردی. او دۆشونوردو.
دۆشونوردو کی، دۆنیا چوخ گیدی دۆنیادیر.
اونون فرمانلاری گؤر نه قدر آدامی خوشبخت ائدیب، پادشاهین اؤزویچون ایسه بو قاداغالار اذیتدیر، چتینلیکدیر. بۆتون قاداغالاری یاددا ساخلاماق یامان درددیر. ایللاه دا پادشاهین اؤزویچون.
پادشاه بوردا قالسین، سیزه کیمدن دئییم، باش وزیردن.
گۆنلرین بیر گۆنونده باش وزیر پادشاهین یانینا ایری بیر مۆچرو گتیردی. مۆجرو دولو ماتریال ایدی.
باش وزیر او بیری وزیرلرین قانونو پوزمالارینا عاید ساندلر گتیرمیشدی. پادشاه دهشته گلدی - بوردا نه‌لر یوخ ایدی؟! ماقنیتوفون لئنتینه وزیرلردن بیری‌نین سسی یازیلمیشدی - گئجه واختی آروادی‌یلا صؤحبتده او یاساق حرفلی سؤزلر دئییردی.
میخه‌یی دئییل، یاشیل یارپاقلی بوداق - بو بوداق وزیرلرین بیری‌نین حیطلرینده‌کی آغاجین بوداغیدیر.
فوتولاردان بیری باشقا بیر وزیرین اوزون هؤروکلو قؽزی‌نین شکلی ایدی.
و نهایت، خۆصوصی گیزلی جیهازلا ایکینجی وزیرین ساییقلامالاری یازیلمیشدی - آیدین مسئله ایدی کی، ساییقلاییردیسا، دئمه‌لی یاتیبمیش، حتی یوخو دا گؤرورموش، یاراماز، اؤزو ده هاچان - شنبه گۆنو.
پادشاهین دیل-دوداغی اسیردی. او چوخ کؤورک و دیمه‌دوشر پادشاه ایدی.
- نئیله‌یک بونلارا، بو قانونو پوزانلارا؟ - دئیه پادشاه هیجانلا سوروشدو.
باش وزیر خوش و مهریبان سسله:- پادشاه ساغ اولسون - دئدی - هله‌لیک، اوّل-اوّل توتاق باساق. دالی‌سینا باخاریق.
- هارا باساق؟
— محبسه - دئیه وزیر حلیم و یاواش سسله جاواب وئردی.
— پادشاه:
- آخی بیزیم مملکتده محبس یوخدور - دئدی. وزیر داها دا اینجه و یومشاق سسله:
— یوخدور، تیکریک - دئدی.
— پادشاه فیکره گئتدی، سونرا دئدی:
— اوندا ان یاخشی معمارلارا تاپشیرین. مۆعاصیر اۆسلوبدا، یاراشیقلی، ساده و دبدبه‌لی اولسون.
— وزیر:
— ان یاخشی لایحه اۆچون مۆسابیقه اعلان ائدیریک - دئدی.
— پادشاه:
- بینا عظمتلی، طنطنه‌لی و مؤحکم تیکیلمه‌لیدیر - دئدی. - بیز گله‌جگی ده نظرده توتمالی‌ییق. یالنیز ایندیکی نسیللرچون دئییل، گله‌جک نسیللرچون ده تیکمه‌لی‌ییک.
۱۰۵ لایحه‌دن بیری بگه‌نیلدی. قؽسا مۆدّتده مؤحتشم و گئنیش بیر عیمارت اوجالدیلدی. عیمارت نه عیمارت، آیاغی دریادان، باشی گؤیده بولوددان نم چکیر، بیر کرپیجی قؽزیل، بیر کرپیجی گۆموشدن، آدام باخاندا گؤزو قاماشیر. محبس ائله یاراشیقلی ایدی کی، آداملار قصداً قانونو پوزوردولار - تکی اورا دۆشسونلر. تئزلیکله محبس زؽغ وئرینجه دولدو و هئچ بیر جینایتله اورا دۆشمک مۆمکون اولمادی. تک-تۆک زیرکلر رۆشوتله، تانیشلیقلا بیر-ایکی گئجه‌لیگه ۹۸-۹۹-جو مرتبه‌لرده‌کی کامئرالارا دۆشه بیلیردیلر.
۱۰۰۰-جی محبوس-باش وزیرین گؤزل و گنج بیبی‌سی قؽز- میسس محبس ائ'لان ائدیلدی. پادشاه شخصاً اونو اؤپدو و بیلگینه زرلی قولباق-بوخوو تاخدی.
باش وزیر اؤزو ده محبسده اؤزویچون یئددی کامئرالیق بیر منزیل قاپیشدیرمیشدی. پنجره‌سیندن گؤزل منظره آچیلیردی: دنیز گؤرونوردو. بیلمیرم هانسی دنیز - یا قؽرمیزی دنیز، یا ساری دنیز...
سؤزون دوغروسو، پادشاهین اؤزونون ده بو محبسده گؤزو واردی. بیر آرا ایسته‌ییردی اورا کؤچسون. سونرا فیکیرلشدی کی، قونشو مملکتلرده بو حرکتی دۆزگون قیمتلندیرمزلر.
پادشاه یاتا بیلمیردی کی، بیلمیردی. یامان اۆرگی داریخیردی.
هئچ آرام تاپا بیلمیردی. ایجازه وئریلمه‌لی نه واردیسا ایجازه وئریلمیشدی، قاداغان اولونمالی نه واردیسا قاداغان اولونموشدو. پادشاها بیرجه دۆشونمک قالیردی.
او دا ائله هئی فیکیر چکیردی. یئنه درین دۆشونجه‌لره دالمیشدی کی، ناگاهان باشینا ایکی فیکیر گلدی. هم ده بو ایکی فیکیر بیر-بیری‌یله هم‌قافیه ایدی. پادشاه لاپ مات-معطّل قالدی، بیر آز دا دۆشوندو و بو ایکی قافیه فیکره اۆچونجو بیر قافیه فیکیر ده تاپدی.
بئله اولان صورتده قرارا گلدی کی، بۆتون فیکیرلرینی قافیه‌له‌سین.
پادشاه بو ایشه ائله اویدو کی، اوزون-اوزادی بیر شئ'ر یازدی. شئ'ری بیتیرنده ایسه اوّلکی فیکیرلرینی اونوتدو و باشا دۆشدو کی، فیکیر اساس دئییل، اساس قافیه و شئ'ردیر.
اصلینه باخاندا شئ'ر یازماق دۆنیادا ان واجیب ایشدیر، پادشاهلیق، تاخت-تاج-فلان ایسه بیر قوز.
بو فیکره گلیب پادشاه دۆز بئش یۆز اللی بئش شعر یازدی. ایندی پادشاه قطعی یقین ائله‌میشدی کی، بو دۆنیایا پادشاهلیق ائتمکچون یوخ، شئ'ر یازماقچون گلیب. ایسته‌دی سحر بو باره‌ده بۆتون مملکته جار چکسین.
آنجاق او باشداننان بئله بیر فیکره گلدی کی، جار چکمک-فلان لازیم دئییل، بو باره‌ده هامی‌یا، ایللاه دا باش وزیره دئمک ده واجیب دئییل، لازیم دئییل و حتی تهلوکه‌لیدیر.
پادشاه بئله قرارا گلدی کی، منیم پادشاهلیغیم گرک شاعیرلیگیمه مانع اولماسین، شاعیرلیگیم ده پادشاهلیغیما.
او چوخ آییق پادشاه ایدی.
اما هر بیر شاعیرین ده، هر بیر پادشاه کیمی گرک جاماعاتی، کۆتله‌سی اولسون. پادشاه شعرلرینی سارای شاعیرلرینه اوخوماق ایسته‌میردی. اونلارا اینانمیردی. بیر دفعه تک صبر گتیرمیشدی، سارای شاعیرلری بیر آغیزدان دئمیشدیلر کی، خئیره‌دیر. آخشام ایسه آروادی وزیره قوشولوب قاچمیشدی. بوندان سونرا پادشاه سارای شاعیرلرینه اینامینی ایتیرمیشدی.
پادشاه وزیری حۆضورونا چاغیریب:
- یانیما بیر شاعیر گتیر - دئدی.
وزیر:
- هانسی کامئرادان؟ - دئیه خبر آلدی.
پادشاه:
- حۆضوروما اصل شاعیر گتیر - دئدی.
وزیر:
- پادشاه ساغ اولسون - دئدی - بیر نفر اصل وار، اما او دا داغا-داشا دۆشوب. بیلمیرم ایندی هانسی مئشه‌ده، هانسی صحرادادیر.
پادشاه:
- یئرین آلتیندا دا اولسا، اۆستونده ده، تاپین گتیرین - دئدی.
سوراقلاشیب شاعیری تاپدیلار، گتیردیلر. شاعیر شۆمال بویلو، ائنلی کۆرک، مغرور بیر گنج ایدی. بؽغ یئری بنؤوشه کیمی یئنیجه باش قالدیریب. گؤزللیکده ائله بیر آفت-زامان ایدی کی، یوسیف-کنعان اونون الینه سو تؤکه بیلمزدی. اۆزونه باخان دئییردی بیر ده باخیم. پادشاه اونا یئر گؤستردی، سونرا اؤز شئ'رلرینی اوخوماغا باشلادی.
اوخودو قورتاردی.
- نئجه‌دیر؟ - دئیه خبر آلدی.
شاعیر:
- نه نئجه‌دیر؟ - دئیه سوروشدو. اونون قانون-قاداغالاردان، اولار-اولمازلاردان خبری یوخ ایدی. بیلمیردی کی، سوال وئرمک قاداغان اولونوب.
پادشاه:
- شعرلر - دئدی.
- هانسی شعرلر؟
- ایندیجه سیزه اوخودوقلاریم.
- مگر بونلار شعر ایدی - دئیه شاعیر اۆچونجو دفعه قانونو پوزدو.
پادشاه بوغوق سسله:
- بلی - دئدی.
- آخی بونلار شعر دئییل.
- نیه؟
-چۆنکی شعر تامام باشقا شئیدیر. پادشاه:
- دئمه‌لی شعرلریم خوشونوزا گلمه‌دی؟ - دئدی. شاعیر:
- هانسی شعرلر؟ - دئدی.
پادشاه غملی-غملی وزیرینه باخدی، حلیم سسله:
- بو آدام دؤرد دفعه قانونو پوزدو - دئدی و لاپ یاواشدان ولاوه ائتدی: - ایشینه باخین.
وزیر شاعیره:
- سیز حبس ائدیلیرسینیز - دئدی.
شاعیر قانون-قاداغالاردان بیخبر اولدوغویچون ائله گۆمان ائتدی کی، گویا اونو شاهین یازیلارینی بینمه‌دیگینه گؤره حبس ائدیرلر.
وزیر:
- پادشاه ساغ اولسون - دئدی - محبسده بوش یئر قالماییب. ایذن وئرین مۆقّتی اولاراق بونو تؤوله‌یه سالاق.
پادشاه دوداغینی بۆزدو:
- خؽردا-خوروش مسئله‌لرچون منیم واختیمی آلما. بو آدام قانونو پوزوب. او دوستاغا سالینمالیدیر. هاردا، نه جۆر، نه مۆدّته - بۆتون بونلارین نه اهمیتی وار؟
گئجه ایسه پادشاه یئنیدن شعر یازیردی. او یازیر، یازیر، ائله هئی یازیردی، اما هئچ کسه اوخوموردو. دۆز بیر ایل دورمادان یازدی. سئچیلمیش اثرلری‌نین یۆز جیلدی تامام اولدو. دۆز بیر ایل تامام اولاندا پادشاه وزیرینی چاغیردی.
- شاعیری حۆضوروما گتیر - دئدی.
بیر قدردن سونرا پادشاهین حۆضورونا ساچی آغارمیش، بئلی بۆکولموش، دیشلری تؤکولموش بیر قوجانی کتیردیلر. بو هامان شاعیر ایدی.
پادشاه مهریبانلیقلا:
- یامان دییشمیسن - دئدی - دۆنیاسیندا تانیمازدیم. یقین چوخ ایشله‌ییرسن. بیزیم بو آندیرا قالمیش پئشه‌میز آدامی تئز قوجالدیر - او یورغون-آرغین بیر ادایلا علاوه ائتدی - من ده بو ایلی چوخ ایشله‌میشم. خئیلی یازیب-یاراتمیشام. «منیم سؤزوم» آدلی کیتاب یازمیشام. بیر قولاق وئر.
پادشاه دۆز بئش ساعات یاریم یازدیقلارینی اوخودو. شاعیر سوسوب دورموشدو.
پادشاه اوخویوب قورتاردی، ملول-ملول شاعیره باخدی:
- فیکرینی سؤیله، چکینمه - دئدی.
شاعیر:
- امر ائله‌یین منی تزه‌دن تؤوله‌یه سالسینلار - دئدی.
- آخی، نیه، نیه، نیه، نه اۆچون - هیجاندان پادشاهین دیل-دوداغی تپیردی - نیه گؤره منیم شعرلریمی بینمیرسن؟ - او دوغرودان یانیب-یاخیلیردی.
شاعیر:
- اینجیمه‌یین - دئدی - هر کس پادشاه اولا بیلمیر، هر کس ده شاعیر اولا بیلمز. پادشاه عینادلا:
- یوخ، اولا بیلر - دئدی. او هم ده چوخ ترس، هؤجت پادشاه ایدی - من سنه ایثبات ائدجم کی، هامی شاعیر اولا بیلر، هامی، هامی، هامی. یوخسا ائله بیلیرسن سن گؤیدن زنبیلله تک دۆشموسن. سندن باشقا بو جاهاندا شاعیر یوخدور. شاعیرلیک چوخ چتین ایشدیر؟ ایندی هامی شاعیر اولار، اوندا گؤررسن.
سحری‌سی گۆن فرمان چؽخدی. مملکتین بۆتون اهالی‌سی شئ'ر یازمالی‌یدی.
یازماقدان باشقا هامی بیر-بیری‌یله شعرله دانیشمالی‌یدی. هر شئی قافیه‌لنمیشدی - دؤولت قانونلاری، رستوران مئنیولری، قاتارلارین گلیب-گئتمه جدولی.
اگر قافیه دۆز گلمه‌سه قانون مادّه‌سی یا جدول دییشدیریلیردی. خؽردا-پارا مۆقّتی چتینلیکلر مئیدانا چؽخیردی.
بیر یئرده یانغین اولموشدو، ائو صاحیبی یانغینسؤندورنلره زنگ وورموشدو، اما عۆنوانی‌نین قافیه‌سینی تاپاناجان بینا یانیب قورتارمیشدی.
پادشاه شاعیره:
- ایندی سن آزادسان - دئدی.- گئت آداملارین ایچینه، حیاتا یاخین اول، گؤره‌جکسن کی، نئچه یانیلیرسانمیش. هامی شعر یازا بیلر، هامی شعر یازمالیدیر و هامی شعر یازاجاق.
بیچاره شاعیر کۆچه‌یه چؽخدی. اوّلجه گۆن ایشیغیندان گؤزلری قارالدی. سوسوزلوقدان دوداقلاری چادار-چادار اولموشدو. سو ایسته‌دی، اما نثرله ایسته‌دیگیندن اونا سو وئرن اولمادی.
اؤزونه چکمه آلماق ایسته‌ییردی، یئییب قارنینی دویدورماق، بیر یئر تاپیب گئجه‌له‌مک ایسته‌ییردی. اما ائله نثرنن دانیشیردی. ترسلیگیندن یوخ. باجارمادیغیندان.
او شئ'ر یازماغی باجاریردی، اما شعرله دانیشماغی باجارمیردی.
شاعیره یا هئچ جاواب وئرمیردیلر، یا دا شئ'رله جاواب وئریردیلر. شاعیر گۆن عرضینده او قدر قافیه ائشیتدی کی، آخشام گئدیب اؤزونو قایادان آتدی.
خبر پادشاها چاتدی.
باش وزیر شعرله:
- شاعیر اؤزونو قایادان آتدی -دئدی - اؤلدو.
پادشاه غضبله:
- او اؤله بیلمز - دئدی.
یئری گلنده او غضبلنمگی ده باجاریردی. وزیر:
- سیز همیشه‌کی کیمی حاقلیسینیز - دئدی - او اؤله بیلمز.
- مادام کی، اؤله بیلمز، دئمه‌لی اؤلمگیب، ساغدیر.
- دۆز بویورورسونوز، اؤلمگیب، ساغدیر.
- مادام کی، ساغدیر، گرک اونا حؤرمت ائدک. شاعیرلر اؤلکه‌سینده هر شاعیر احتیراما لایقدیر. شاعیره یاخشی بیر هئیکل قویماق لازیمدیر.
اونا گؤزل بیر منزیل - سردابا تیکمک لازیمدیر، خۆصوصی ماشین کاتافالک تحکیم ائتمک لازیمدیر، قزئتلرده شکیللرینی چاپ ائتمک لازیمدیر.
هامی بیلمه‌لیدیر کی، شاعیر ساغدیر. بیر ده کی... پادشاه فیکره گئتدی، توتولدو، بیر مۆدّت سوسدو، سونرا کدرله علاوه ائتدی: - بو اؤلوم چوخ معناسیز ایشدیر. بئله خوشبخت بیر دیاردا اؤلمک اولار؟
بئله یئرده اؤلمک، ایللاه دا اینتیحار ائتمک، نانجیبلیکدیر. من تبعه‌لریمه اؤلمگی قطعی قاداغان ائدیرم.
پادشاه بو سؤزلری عامیرانه بیر طرزده دئدی و ایچینده سئویندی - قاداغان ائله‌مه‌لی تزه بیر شئی تاپمیشدی.
گۆنلرین بیر گۆنونده پادشاه وزیره مۆراجیعت ائتدی:
- وزیر، ایندی من اؤلومو ده قاداغان ائله‌یندن سونرا تبعه‌لریم یه'قین داها لاپ خوشبختدیرلر. وزیر:
- بس نئجه کی، شاه ساغ اولسون - دئدی - بیزیم گئچمیش پادشاهلار، سیزین آتانیز، بابانیز و اولو بابانیز دا آز-چوخ قاداغان ائتمیشدیلر، اما سیزه چاتان اولماز.
پادشاه فیکیرلی-فیکیرلی:
- بلی - دئدی - آتام الله‌ی قاداغان ائله‌دی، من هئچ بیلمیرم او نه دئین شئیدیر، اما اوشاقلیقدا آنام هردنبیر اونون آدینی چکردی. بابام گۆزگو دئییلن بیر شئی وارمیش، اونو قاداغان ائدیب. من هئچ بیلمیرم او نه دئین سؤزدور. آخی بو قاداغادان نئچه ایل سونرا دۆنیایا گلمیشم.
وزیر:
- گۆزگو! - دئدی - من هئچ بئله سؤزو یئرلی-دیبلی ائشیتمه‌میشم.
پادشاه دئدی:
- آز-ماز یادیما گلیر کی، اوشاقلیقدا ننم دانیشاردی. بو گۆزگو کیم ایمیشسه، باباما همیشه دئیرمیش کی، سن چیرکینسن، عیبه‌جرسن. بابام دا اونو محو ائله‌ییب، بۆتون نسلینی قؽریب مملکتدن یوخ ائدیب.
وزیر:
- پادشاه ساغ اولسون - دئدی - بۆتون بو قاداغالار بیزی خوشبخت ائله‌دی. اما، بیلمیرم دئییم-دئمه‌ییم، هئچ دیلیم ده گلمیر، منیم ده سیزدن بیر بؤیوک خواهیشیم وار. شخصی خواهیشیم.
پادشاه:
- سن یاخشی وزیرسن - دئدی - سندن راضی‌یام. دئ گلسین. نه ایسته‌سن ائدرم.
وزیر:
- قاداغان ائدین - دئدی.
شاه:
- قاداغان ائدیله‌سی بیر شئی قالیبسا، ائدرم - دئدی.
وزیر:
- قالیب، قالیب - دئدی - ائله بیر شئی قالیب کی، سیزین صادق تبعه‌لرینیزی تامام خوشبخت اولماغا قویمور.
- دئنن گؤروم او نه‌دیر. قاداغان ائدک.
وزیر پؽچیلتی‌یلا:
- عشق-محبّت - دئدی.
پادشاه:
- عشق-محبّت - دئیه تکرار ائتدی و اونون اۆرگی سانجدی، گئچمیش آروادی یادینا دۆشدو.
- بلی، محبّت، سئوگی. نه قدر کی، سئوگی قاداغان اولماییب، آداملار عاشیق اولاجاقلار، حسرت چکه‌جکلر، قؽسقاناجاقلار، آغری‌یاجاقلار، تکلیکدن باغیرلاری چاتلایاجاق.
وزیر عاریف آدام ایدی، ائله سؤزلر سئچیردی کی، پادشاهین اۆرگینه تیکان کیمی باتیردی، قلبی‌نین یارالارینا دوز باسیردی.
- اوغلوم - پادشاه ایلک دفعه ایدی کی، وزیرینه بئله مۆراجیعت ائدیردی - سن بئله یاراشیقلیسان، جاوانسان، گؤزلسن. سن محبّتین آنجاق خوش اۆزونو گؤرموسن، سن نه بیلیرسن قؽسقانجلیق، اینتیظار، ایضطیراب، تکلیک نه‌دیر؟
- پادشاه ساغ اولسون، من بۆتون بو حیسّلری آخیر اۆچ ساعات عرضینده گئچیرمیشم.
- اۆچ ساعات! غریبه‌دیر! آروادین گؤزلدیر، جاواندیر، سنی سئویر، سنه صادقدیر.
- شاه ساغ اولسون، من ده ائله بیلیردیم. آنجاق دؤرد ساعات بوندان قاباق آروادیم شهر کنارینا گزینتی‌یه چؽخمیشدی.
اوردا سیزین بابانیزین - گۆزگونو قاداغان ائدن پادشاهین قصری‌نین خرابه‌لری وار. آروادیم بو خرابه‌لره باخماغا گئتمیشدی.
او خارابالیقلاردان نه ایسه بالاجا بیر شۆشه قؽریغی تاپیب کتیریب ائوه. من ایندی بیلدیم کی، بو تیلسیملی شۆشه ایمیش. آروادیم دؤنوب اولوب آیری آدام.
- نئجه آیری آدام؟
- بلی. ایش اوراسیندادیر کی، منیم بیر بالدیزیم واردی، آروادیمین ائکیز باجی‌سی. نئچه ایل بوندان قاباق اؤلدو - وزیر تلسیک علاوه ائتدی - او واخت هله اؤلمه‌مک حاقیندا قانون چؽخمامیشدی.
پادشاه:
- یاخشی، سونرا - دئدی.
- آروادیم همین شۆشه‌دن گتیریب هر دقیقه بو شۆشه‌یه باخیر، اؤز-اؤزونه گۆلور، دانیشیر: عزیز باجیم، گؤزومون آغ-قاراسی - دئییر، آخیر کی، سنی گؤردوم. ائله بیل منه دۆنیانی باغیشلادین. بو سحیرلی شۆشه‌دن گؤرورم کی، ساغ-سالاماتسان، ماشاللاه، گۆلورسن، دانیشیرسان.
پادشاه:
- یوخ اشی، - دئدی.
- بلی، شاه ساغ اولسون. اوّلجه من ائله بیلدیم باشینا هاوا گلیب. اما سونرا شۆشه‌نی کگزلدیب حاماما گئتدی، من ده الوستو شۆشه‌نی گؤتوروب باخدیم. باخدیم نه گؤردوم!
- نه گؤردون؟ - دئیه پادشاه ماراقلا سوروشدو.
- شاه ساغ اولسون، بو دوغرودان دا سحیرلی شۆشه ایمیش. اما آروادیم منی آلدادیبمیش.
عؤمروموزده بیرینجی دفعه ایدی منه یالان ساتیردی. شۆشه‌ده باجی‌سی-زاد یوخ ایمیش. باجیسیینان-زادنان دانیشمیرمیش. شۆشه‌یه باخیب من جاوان و گؤزل بیر اوغلانی - خوشبخت رقیبی گؤردوم.
قان ووردو باشیما، او ساعات گؤردوم کی، او دا حیرصلندی، قاشلاریمی چاتدیم، او دا چاتدی و باشا دۆشدوم کی، من نه قدر اونا نیفرت ائدیرمسه، او دا منه او قدر کین بسله‌ییر.
آروادیم دا بو آداملا دانیشیر، سؤزلشیرمیش، بو نووجاوان دا شۆشه‌دن اونا هیم-جیم ائله‌ییرمیش.
منیم باغریم چاتلاییر، اعلاحضرت، قؽسقانجلیقدان بوغولورام.
سیز منی قالدیردینیز، اۆچونجو وزیر ایدیم، بیرینجی اولدوم، بۆتون رقیبلریمی و دۆشمنلریمی یئرله یئکسان ائدیب خوشبختلیگه چاتدیردیم.
باختلارینی آچیب قاپیلارینی باغلاتدیم، اما بو آدامی من تانیمیرام، هئچ وعده اونو گؤرمه‌میشم. بیلمیرم آروادیم اونونلا هاردا تاپیشیب. منیم اۆرگیم پارتلاییر. بۆتون حؤکموم، قۆدرتیم عاجیزدیر.
یالواریرام، اعلاحضرت، محبّتی قاداغان ائدین کی، داها او وفاسیزی سئومه‌ییم، ساکیت اولوم. یئنه خوشبخت اولوم.
پادشاه:
- عزیزیم - دئدی - هئچ کئفینی پوزما، او بیزیم الیمیزده نه‌دیر کی، بو ساعاتجا قاداغان ائدریک. اما من ده سنین او رقیبینی گؤرمک ایسته‌یردیم. گؤروم، او وفاسیز سنین کیمی ایگید، گؤزل، چاوان اوغلانی کیمه دییشیب. بلکه من تانیدیم اونو. اگر منیم تبعه‌لریمدن اولسا، وای اونون حالینا، هانی او شۆشه، وئر گؤروم.
وزیر:
- بودور - دئدی، جیبیندن بالاجا بیر شۆشه پارچاسی چؽخاردیب پادشاها اوزاتدی.
پادشاه آلدی، باخدی، باخدی، سونرا برکدن قهقهه چکیب گۆلدو.
- باش وزیر اولسان دا، آخماغین بیریسنمیش - دئدی - بئله چیرکین، عیبه‌جر بیر قوجا کافتاردان اؤترو قانینی قارالدیرسان.
پادشاه چوخ عاقیللی و تجروبه‌لی پادشاه ایدی، آدامین صیفتینه باخیب بۆتون وارلیغینی تعیین ائده بیلردی. ایندی ده شۆشه‌یه باخیب دئییردی:
- اشی، بونون کۆت صیفتینی گؤرمورسن، گؤرمورسن کی، آخماغین، رذیلین بیریدیر، بۆتون دۆنیایا نیفرت ائدیر.
اؤزونو خئیرخواه گؤستریر، اما هامی‌یا کین بسله‌ییر. کین بسله‌ییر، اونا گؤره کی، بدبختدیر.
بدبختدیر، اونا گؤره ده هامینی بدبخت ائتمک ایسته‌ییر، اشی بونون های-هایی گئدیب، وای-وایی قالیب. بو گۆن صاباح گورباگور اولاجاق. بئله بیر گورباگورون اۆستونده قانینی قارالتماغا دگرمی؟!
دوغرودان دا پادشاه دۆز دئییر: قانینی قارالتماغا دگرمی؟
یاخشی پادشاه هئچ وعده اؤز رعیّتلرینه گۆلدن آغیر سؤز دئمزمیش.
نه اینجیدرمیش اونلاری، نه بویونلارین ووردورارمیش، نه ده آسارمیش.
پادشاهین یاشی اؤتموشدو، اما عؤمرو بویو او نه‌اینکی آدام، هئچ تاختابیتی، بیره ده اؤلدورمه‌میشدی.
ائله بونا گؤره ده پادشاهین چارپایی‌سی بیره‌یله دولو ایدی و پادشاه یازیق گئجه‌لر یاتا بیلمیردی. گئجه‌نین بیر یاری‌سی، گؤرورسن، دوروردو، چؽراغی یاندیریردی، بیر-بیر بیره‌لری توتوردو، اما اؤلدورموردو.
اونلاری آروادی‌نین چارپایی‌سینا آتیردی. پادشاه آروادییچون الدن-آیاقدان گئدیردی.
لاپ «گئتمه گؤزومدن، گئدرم اؤزومدن» ایدی. بیره‌لری ده آروادی‌نین چارپایی‌سینا اونو اینجیتمک، اونا اذیت وئرمک اۆچون آتمیردی.
یوخ، پادشاه بیلیردی کی، بیره‌لرین آروادینا هئچ بیر زیانی دیمه‌یجک.
آروادی، ماشاللاه، ائله برک یاتیردی کی، ایسته‌ییرسن اۆستونه بیر قوشون بیره، تاختابیتی بوراخ، وئجینه دئییلدی.
آرواد ائله برک یاتیردی و هم ده ائله برک خورولداییردی کی، بۆلور - دمیر-بتون سارایین سۆتونلاری تیر-تیر تیتره‌ییردی.
پادشاه قاراگون بیرتهر جانینی بیره‌لردن قورتاریب مۆرگوله‌ین کیمی گؤزونون چیمیرینی آلمامیش تزه‌دن دیک آتیلیردی - اونو آروادی‌نین خورولتوسو اویادیردی. صبح تئزدن آرواد یوخودان دوروردو - آیا دئییردی سن چؽخما، من چؽخیم، گۆنه دئییردی سن چؽخما، من چؽخیم.
اما پادشاه سحر، خورولتو کسیلندن سونرا دا یاتا بیلمیردی - آخی ایش-گۆجو واردی.
بیر مملکتین کی، پادشاهی سحر یاتیب یوخویا قالا، او مملکتین ایشلری نه سایاق اولار؟
پادشاه بئله بدبخت پادشاه ایدی.
سؤزون دۆزو، پادشاهین اؤز پادشاهلیغی اۆچون ده چوخ گؤزو آتمیردی. پادشاه اولماقدان لاپ بئزمیشدی.
اوندان اولسایدی چوخدان تاخت-تاجدان ال چکردی. اما ال چکمیردی. چۆنکی ال چکسه‌یدی تاختا وزیری چؽخاجاقدی.
ایشدی شاید وزیر شاه اولسایدی، او، نه‌اینکی مملکتده‌کی بۆتون بیره‌لری، تاختابیتیلری، میلچکلری و قارغالاری قؽریب اؤلدوره‌جکدی.
وزیر هم ده او بیری وزیرلری، وکیللری، کیم بیلیر بلکه ائله پادشاهین اؤزونو ده جنّته واصیل ائده‌جکدی.
اودور کی، پادشاه تاخت-تاجدان ال چکمیردی. نه قدر یاتماق تامارزی‌سی اولسا دا، همیشه‌لیک یوخویا غرق اولماق ایسته‌میردی.
پادشاه هم عادیل پادشاه ایدی، هم بدبخت پادشاه ایدی، هم ده چوخ عاقیللی، تدبیرلی پادشاه ایدی. هامیدان، هامیدان عاقیللی. هامیدان، هامیدان تدبیرلی.
دئمه‌لی یاخشی پادشاه عادیل ایدی، بدبخت ایدی و عاقیللی، تدبیرلی ایدی. اما پادشاه هم ده یامان یالقیز، تپ-تنها پادشاه ایدی. او سببدن کی، مملکتده هره‌نین بیر بابی، بیر جورو، بیر دوستو وار ایدی.
پادشاهین سککیز آشپازی، سککیز فایتونچوسو، سککیز دللگی، سککیز وزیر-وکیلی، بیر قوشون قاراولچوسو و بیر قوشون سارای شاعیری واردی.
بیر آشبازین او بیریندن زند-زهله‌سی گئدیردی، چۆنکی بیری دئییردی کی، بو دۆنیا بیر پوچدور، او بیری دئییردی، خئیر، اصلا بئله دئییل.
فایتونچولار ائله هئی بیر-بیری‌نین انگینه قویوردولار. سؤزلری چپ گلیردی.
بیری دئییردی حیاتین معناسی وار، او بیری دئییردی، دۆنیاسیندا اولا بیلمز، یوخدور کی، یوخدور. شاعیرین بیری او بیریندن دانوس یازیردی کی، بس فلان‌کسین ایشلتدیگی قافیه‌لر ازل-آخیر مملکتیمیزی برباد ائدیب خارابا قویاجاق.
قاراولچولارین بیر-بیرینی گؤرمه‌یه گؤزلری یوخ ایدی.
وزیرلر، وکیللر بیر-بیری‌نین اتینی یئمه‌یه حاضیردیلار. اما بونا باخمایاراق، اونلارین هئچ بیری تک، یالقیز دئییلدی. هره اؤز همپئشه‌لری‌نین، ایشداشلاری‌نین آراسیندا ایدی. بیرجه پادشاه تک ایدی. پادشاهلارین همپئشه‌لری اولمور.
پادشاهلارین همپئشه‌لری ده اولمور، آرزولاری دا. فایتونچولار شاعیر اولماق ایسته‌ییردی، شاعیرلر دللک، دللکلر وکیل، وکیللر وزیر، وزیرلر پادشاه. یئنی پادشاه اولماغین هامی تامارزی‌سی‌یدی. هامی، بیرجه پادشاهدان ساوایی.
پادشاه اونسوز دا پادشاه ایدی و اودور کی، هئچ بیر شئی آرزولامیردی.
هامی بیر-بیریندن ماتریال وئریردی، اؤز همپئشه‌لریندن پادشاها غیبت قؽریردیلار. اما پادشاه هئچ کسه هئچ کسدن ماتریال، دانوس وئره بیلمزدی، هئچ کسدن هئچ کسه شیکایتلنه بیلمزدی.
هئچ کسله غیبت قؽرا بیلمیردی. اۆرگینی بیرجه آروادینا آچا بیلیردی، اما آروادی دا اونو آتدی.
باش وزیره قوشولوب قاچدی، بیلمیرم یاپونییایا، یا دا حبشلر اؤلکه‌سینه. بلکه ده کانار آدالارینا.
گۆنلرین بیر گۆنو باش وزیر پاپاغینی قویوب قاباغینا فیکیرلشدی، خئیلی فیکیر ائدیب آنلادی، قاندی کی، پادشاه هئچ بیر واخت اؤلوب-ائله‌ین دئییل و دئمه‌لی بو گرک تاخت-تاجدان گؤزونو چکسین.
باش وزیر ایسه یامان پادشاه اولماق ایسته‌ییردی. پادشاه اولماقدان دا آرتیق پادشاهین آروادینا گؤزو دۆشموشدو.
پادشاهین آروادی بیر گؤزل ایدی، بیر گؤزل ایدی، دیلنن-سؤزنن دئییب قورتارماق اولماز. دۆنیایی عالمده تای-برابری یوخ ایدی: اینجه‌میان، نازیک‌بدن، بۆللوربوخاق، آلمایاناق، گل منی گؤر، دردیمدن اؤل. آغزینا قوشا بادام سؽغماز.
مرمر سینه‌سینده ناز-نازی ایپک پالتارین آلتیندان بیر جۆت شاماما باش قالدیریب «منم-منم» دئییر.
یاناقلار - یاقوتون قؽراقلاری کیمی، ائله بیل قار اۆستونه قان دامیب، قاشلار - قورولو یای، کیپریکلر یایدان چؽخمیش اوخ کیمی ائله اوزوندو کی، تامام گؤزونون اۆستونو توتوب، ساچلار شوه کیمی. بئلی ائله نازیک ایدی کی، گیلاس یئسه دئیردین بویلودور.
بوغازی ائله ظریف ایدی، سو ایچسه گؤرونردی، یئری‌ینده یئره ناز ائله‌ییر. پادشاه دا اونو یامان ایسته‌ییردی. یامان دا قؽسقانج ایدی پادشاه. لاپ آروادینی خوروزدان گیزله‌دندی.
قویمازدی آروادی‌نین اۆستونه بیر ائرکک میلچک قونسون.
بلی، باش وزیر، نه فند ایشلتدیسه، فۆرصت تاپدی، پادشاهین آروادیینان خلوتی گؤروشدو. نه دئدی اونا، نه بویون اولدو، نه وعدلر وئردی، دئیه بیلمرم، ال-غرض، گۆنلرین بیر گۆنو قوشولوب قاچدیلار. بیلمیرم مغریبه یا مشریقه.
باش وزیر، داها دوغروسو تزه پادشاه وعدینه خیلاف چؽخمادی - آروادی‌نین خورولتوسونو ماقنیتوفونا یازدی و بو خورولتونو مملکتی‌نین هیمنی اعلان ائتدی.
هر گئجه تزه مملکتین رادیوسو خورولتو-هیمنی وئریردی و تزه پادشاه لذّتله قولاق آسیردی. آخی او جاوان آروادینی یامان سئویردی. سئونده ایسه خورولتونو دا موسیقی کیمی دینله‌ییرسن. بونلار بوردا سئویشمه‌ده اولسون، سیزه کیمدن دئییم، قوجا پادشاهدان.
قوجا پادشاها آروادی‌نین وفاسیزلیغی و باش وزیرین خیانتی یامان یئر ائله‌میشدی. او اؤز رعیّتینه یاد رادیونو دینله‌مگی قاداغان ائتمیشدی. اما گئجه‌لر خلوتده بۆتون اهالی سابیق پادشاه آروادی‌نین خورولتوسونا قولاق آسیردی.
بعضیلری اونا گؤره قولاق آسیردیلار کی، ماراقلی‌یدی: آخی هئچ کیم پادشاه آروادی‌نین خورولتوسونو بوندان اقدم ائشیتمه‌میشدی. باشقالاری آجیقجان قولاق آسیردیلار: عجب اولدو بیزیم مایماق پادشاها، یاخشی ائله‌دی آرواد، اونو قویوب قاچدی.
بعضیلری ده اۆرک آغری‌سی‌یلا دینله‌ییردیلر: آخی نئجه اولدو کی، بیزیم مۆدریک پادشاهیمیز بو جۆر آروادی الدن وئردی، بو جۆر ملاحتلی خورولتونو هیمن ائله‌مک آغلینا گلمه‌دی.
اما یاد رادیونو هامیدان گیزلیجه پادشاه اؤزو ده توتوردو.
مۆعیّن ساعاتلاردا پادشاه کیریمیشچه آرادان چؽخیردی. ترانزیستورونو گؤتوروب سارایین معلوم یئرینه گیریردی. او، رادیونو قورور، ایللرله دینله‌دیگی و ابدی ایتیردیگی خورولتونو سانکی یئنیدن ائشیدیر و اوزاق گنجلیک گۆنلری‌نین خاطیره‌لرینه دالیردی.
کئچیب گئدنلری بیر-بیر یادینا سالیردی - آروادی‌یلا رقص مئیدانچاسیندا ایلک تانیشلیغینی، اولدوزلو مای گئجه‌سینده اونو تراموایا اؤتورمه‌سی، سئوگیلی‌سی‌نین ساچلاری‌نین و آغاجلارین او آخشامکی قوخوسو و ایلک اؤپوش، بۆلور سارایین قارانلیق دهلیزینده‌کی ایلک اؤپوشلری... هر شئی، هر شئی بیر-بیر گلیب دوروردو پادشاهین گؤزلری قاباغیندا. پادشاهین گؤزلری یاشاریردی.
آخی پادشاه یامان یوخااورک پادشاه ایدی.
خورولتو کسیلیر و گئجه دۆشوردو. قوجا، یالقیز پادشاهین یالقیز یاتاغینداکی یالقیز اوزون گئجه‌سی. یاتاقدا آرتیق آروادی یوخ ایدی، بیره‌لر، تاختابیتیلر ده هاراسا غیب اولموشدو. اما اونسوز دا ایندی پادشاه یاتا بیلمیردی.
بۆتون گئجه‌نی گؤزونو ده قؽرپمیردی. یوخوسوزلوق بلاسینا دۆچار اولموشدو.
قؽش دۆشنده پادشاهین حالی لاپ پیس اولدو. اوزون قؽش گئجه‌لری اوزاندیقجا اوزانیردی.
یوخوسوز پادشاه گؤزلرینی داما زیلله‌ییردی - ناخیشلی دام گؤیلر قدر اوزاق ایدی. پادشاه چارپایی‌سیندا اوزانیب دۆشونوردو. یامان دۆشونن پادشاه ایدی.
او دۆشونوردو: نه اولاردی، هئچ اولماسا بیرجه ساعات یاتایدیم، یوخومدا دا آروادیم وفاسیزی گؤره‌یدیم. نه گؤزل اولاردی، او وفاسیز گلردی یوخوما، یانیما، بو ساراییما، اؤلکه‌مه.
هئچ کس ده بیلمزدی، هئچ کسین ده آغلینا گلمزدی، هئچ نه ده لازیم اولمازدی - نه دانیشیق، نه باریشیق، نه صؤحبت، نه غئیبت...
اما بیردن پادشاهین آغلینا گلدی کی، یاخشی، آخی سابیق آروادی باشقا بیری‌سی‌نین ده یوخوسونا گیره بیلر.
پادشاه بیر آز دا فیکیرلشدی و لاپ دلی اولدو: بیردن دوغرودان آروادی کیمینسه یوخوسونا گیریر، باخ ائله بو ساعات رعیّتلریندن بیری اونو یوخودا گؤرور. بلکه لاپ ائله تزه باش وزیریم گؤرور اونو. پادشاهی اود گؤتوردو. او، یئریندن سؽچرادی.
عادیل، رحم‌دیل و ساکیت پادشاه لاپ اؤزوندن چؽخمیشدی. بئله خیانتی او هئچ کسه باغیشلایا بیلمزدی - نه آروادینا، نه بیرینجی وزیرینه، نه آخیرینجی فایتونچویا. پادشاه درحال تدبیر تؤکدو.
او یامان تئز-تدبیر پادشاه ایدی: بۆتون رعیّت - باش وزیردن آشپازا قدر هر سحر یازیلی صورتده گئجه‌کی یوخوسونون مضمونونو پادشاها تقدیم ائتمه‌لیدیر.
بو گۆندن اعتیباراً پادشاهین ایش-پئشه‌سی یوخولارین مضمونونو اوخوماق ایدی.
چوخوسونون مضمونو قاتماقاریشیق، دولاشیق و سفئه ایدی. تئزلیکله بو پادشاهین پیسینی ووردو. او قرارا گلدی کی، بو آخینین قاباغینی آلسین. پادشاه یوخولاری ایختیصارا سالماق حاقیندا فرمان وئردی.
آنجاق بازار گۆنلری یوخو گؤرمه‌یه ایجازه وئریلیردی. بعضی ایمتیازلی شخصلرین - وزیرلرین، وکیللرین - هفته‌ده علاوه یاریم یوخو گؤرمه‌یه ایجازه‌لری واردی - جۆمعه گۆنلری.
پادشاه راضی‌یدی کی، هئچ کیم، هئچ واخت اونون قانونلارینی پوزمور.
هامی آنجاق ایجازه‌لی گۆنلرده یوخو گؤرور و گؤردوکلری حاقیندا مۆفصّل معلومات وئریردی. اما اورتالیغا تزه بیر مسئله چؽخدی. یوخولار آز اولسا دا، هر حالدا یئنه ده بی‌معنا، بی‌مضمون و سفئه ایدیلر.
بو یوخولارین مملکته هئچ بیر خئیری یوخ ایدی. پادشاه چوخ فیکیرلشیب آخیری تاپدی.
او، بیر کومیسیا دۆزلتدی. همین کومیسیا یوخولاری تعیین و تنظیم ائتمه‌لی، یوخلامالی، اونلارا ایجازه وئرمه‌لی و نظارت ائله‌مه‌لی‌یدی - هئچ بیر دولاشیقلیق، قاتما-قاریشیقلیق، منطیقسیزلیک اولمامالیدیر.
او یانا، بو یانا یوزولان شئیلر گؤرمه‌مه‌لی، قارا باسماق اولان - قاداغاندیر! یوخولار ساغلام روحلو، آیدین و آچیق اولمالیدیر.
یوخولارین هفته‌لیک ایجمالینی اوخویاندا پادشاهین اۆزو گۆلوردو. آخی هامی عینی شئیی گؤروردو، اما هره اؤز اۆسلوبوندا، روحوندا: بیری پادشاهی اوجا داغین باشیندا، بیری گۆللو-چیچکلی باغدا، بیری آغ آتین بئلینده گؤروردو.
بئله یوخولاری پادشاه چوخ بینیردی - او یک‌نسقلیکده مۆختلیفلیگی، مۆختلیفلیکده یک‌نسقلیگی خوشلاییردی.
پادشاه اؤز-اؤزونه دۆشونوردو: «نه غریبه یوخولاردیر. من - آت بئلینده! آخی من عؤمرومده آت مینمه‌میشم. گؤره‌سن آت بئلینده نئجه گؤرونورم؟ کاش اؤزومو بیرجه دفعه یوخودا گؤره‌یدیم».
آنجاق گؤره بیلمیردی. چۆنکی یاتا بیلمیردی. یوخوسوز گئجه‌لری اوزاندیقجا اوزانیردی.
بیر گئجه - ایلین ان اوزون گئجه‌سی - آروادی‌نین هؤروکلری کیمی اوزون و قارا شب-یلدادا - پادشاهین قلبی کدر و یالقیزلیق غمی‌یله لیم-حلیم دولدو.
قلبی داشا دؤنمه‌دی، یوخ، آمانسیزلاشمادی. اؤزونون اؤزونه یازیغی گلدی.
دۆشوندو کی، باخ ایندی بۆتون رعیّتیم آرخایین-آرخایین و خوشبخت-خوشبخت یاتیر (یوخو گؤرمورلر - چرشنبه‌دیر!) اما من گؤزومون چیمیرینی آلا بیلمیرم. رعیّت بختیاردیر و راحاتدیر، چۆنکی پادشاهلاری منم - عادیلم و مۆدریکم.
پادشاه بیر آز دا دۆشوندو و آغلینا چوخ ساده، چوخ درین بیر فیکیر گلدی: «یاخشی، نیه گرک هامی‌نین قئیدینه قالاسان، هامینی خوشبخت ائله‌یه‌سن، بیر حالدا کی، اؤزون خوشبخت دئییلسن. نیه هامی‌نین کئفی کؤک اولمالیدیر، سنینکی پیس».
پادشاه بو فیکرین درینلیگیندن جوشا گلدی و جوشا گلیب آردینی دۆشونمه‌یه باشلادی. «چوخ عجب، اکر منیم آروادیم، عائله‌م، همپئشم، دوستوم، جوروم یوخدورسا، هئچ اولماسا اورتاغیم اولمالیدیر - یوخوسوزلوق شریکلریم.
کیمسه یوخوسوزلوغو منیمله بؤلوشمه‌لیدیر، بو ایشده منیمله ال‌بیر اولمالیدیر.
کیمسه یوخ، هامی! سحره یاخین قرار حاضیر ایدی: مملکتده هئچ کس گئجه‌لر یاتمامالیدیر. سحر اۆزو خوروزلار بانلایاندا پادشاه بو قانونو ایمضالادی و ایلک دفعه ساکیت و برک یاتدی.
صاباحی‌سی فرمان جاماعاتا چاتدیریلدی: 1. مملکتده هئچ کس یاتمامالیدیر. 2. مملکتده هامی خوشبخت اولمالیدیر.
بۆتون مملکت بو فرمانی سئوینج و شادلیقلا قارشیلادی - آخی بو پادشاهین مۆدریکلیگینین و جاماعات حاقیندا قایغی‌سی‌نین یئنی تظاهورو ایدی.
پادشاهین قلبی ده جاماعاتین صداقتیندن، صمیمی سئوگی‌سیندن ایسینیر، فرحله دولوردو. باخ بو ساعات، بو گئجه واختی، پادشاه یوخلایا بیلمیر، بۆتون مملکت ده یاتمیر. دوغرودور، هره اؤز ائوینده‌دیر، پادشاه ایسه اوّلکی کیمی ساراییندا تکدیر.
اما او بۆتون وارلیغی‌یلا مین جۆت قاپانمامیش، قؽرپیلمایان گؤزون مهریبان باخیشلارینی دویور.
پادشاهین هئچ آغلینا دا گلمیردی کی، تبعه‌لری‌نین یاتیب یاتمادیغینی یوخلاسین. اونون شۆبهه‌دن، یالاندان زهله‌سی گئدیردی. پادشاه هامی‌یا اینانان پادشاه ایدی.
- تبعه‌لریم خوشبختدیرمی؟ - دئیه پادشاه گئچمیش ایکینجی وزیردن خبر آلیردی. باش وزیر قاچاندان سونرا ایکینجی وزیر اونون یئرینی توتموشدو.
- البته، پادشاه ساغ اولسون، سیزین تبعه‌لرینیز یئر اۆزونده ان خوشبخت آداملاردیر.
- اونلار یاخشی، مهریبان دولانیرمی؟ - دئیه پادشاه سوروشوردو.
- البته، پادشاه ساغ اولسون. هر دقیقه قوجاقلاشیب اؤپوشورلر.
- بو آغ یالاندیر - دئیه گئچمیش اۆچونجو، ایندیکی ایکینجی وزیر غفلتاً سؤزه قاریشدی.
هامی مات-معطّل دونوب قالدی.
ایکینجی وزیر:
- پادشاه ساغ اولسون - دئدی - سیزی دایم آلدادیرلار. تبعه‌لرینیز هئچ ده اؤپوشوب قوجاقلاشمیرلار. اونلار سحردن آخشاماجان قؽزغین مۆباحیثه ائدیرلر.
- مۆباحیثه ائدیرلر؟ - دئیه پادشاه تعجّوبلندی - نه باره‌ده مۆباحیثه ائدیرلر؟
- اونلار بحثه-بحث ائدیرلر. هر بیری دئییر کی، دۆنیادا ان خوشبخت آدام منم.
- هه، بئله دئ - پادشاه راحات نفس آلدی. - اوندا عئیبی یوخدور، بو ساغلام مۆباحیثه‌دیر.
پادشاه فیکره گئتدی و اؤز-اؤزونه قرارا گلدی کی، ایکینجی وزیری پرینسیپیال و دوغروجو آدام کیمی بیرینجی وزیرین یئرینه، بیرینجی وزیری ایسه ایکینجی‌نین یئرینه ته'یین ائله‌سین.
اما بیردن اۆچونجو وزیر سؤز آلدی.
- پادشاه ساغ اولسون - دئدی - مندن بؤیوک وزیرلر، ایکیسی ده حاقلیدیر. اما بیر شئیی دئمه‌یی اونوتدولار. تبعه‌لرینیز قوجاقلاشیب اؤپوشورلر ده، قؽزغین مۆباحیثه‌لر ده ائدیرلر. آنجاق ان چوخ بیر-بیرلرینی ازیشدیریرلر.
- ازیشدیریرلر؟ - پادشاه اۆز-گؤزونو تورشوتدو - آمان الله، بو نه وحشیلیکدیر. آخی نیه بیر-بیرلرینی ازیشدیریرلر.
-بو سحر ایکی نووجاوان لاپ آز قالا بیر-بیرلرینی اؤلدورموشدولر - دئیه اۆچونجو وزیر خوش، حلیم سسله سؤزونه داوام ائتدی - بیری دئییردی کی، هامیدان چوخ پادشاهیمیزی من ایسته‌ییرم، او بیری‌سی دئییردی کی، دۆنیاسیندا اولا بیلمز، مندن چوخ اونو ایسته‌ین یوخدور.
پادشاه قؽزاردی و اوتانجاق-اوتانجاق گۆلومسوندو. اۆچونجو وزیر باش وزیر، باش وزیر اۆچونجو وزیر اولدو. ایکینجی ائله ایکینجیلیگینده قالدی.
گئجه پادشاه دۆشونوردو: «گؤرونور من چوخ یاخشی پادشاهام کی، جاماعات منی بو قدر ایسته‌ییر، بیر-بیرلرینی ازیشدیریرلر حتی.
بو فیکیرلردن پادشاهین جاماعاتا لاپ سۆدو داشدی. «نئیله‌ییم کی، جاماعاتیمی بیر آز دا آرتیق خوشبخت ائله‌ییم» - دئیه دۆشوندو.
یوخوسوز گئجه‌لرینده ائله هئی بو باره‌ده دۆشونوردو. دۆشونوردو، تاپا بیلمیردی، داریخیردی. نهایت بیر گئجه آغلینا گؤزل بیر فیکیر گلدی: «یاخشی، بالام، وزیر دئمیر کی، یوخولار قاداغان اولوناندان بری، جاماعات خئیلی خوشبختلشیب؟ دئمه‌لی جاماعاتی داها دا خوشبخت ائلمکچون یئنه بیر شئیی قاداغان ائله‌مک گرکدیر»...
سحر پادشاه وزیر-وکیلی مشورته چاغیردی.
- مسئله بئله‌دیر - دئیه اونلاری ایشدن آگاه ائله‌دی و سؤزونو بئله تاماملادی: - فیکیر مندن، قاداغانلاری تاپماق سیزدن. نه‌یی قاداغان ائدک کی، جاماعاتین کئفی بیر آز دا دورولسون.
وزیرلردن بیری الیفبادان «س» حرفی‌نین چؽخاریلماسینی و «س» حرفی اولان بۆتون سؤزلرین قاداغان اولونماسینی تکلیف ائتدی. اونون دیلی شیرین ایدی. «س» یئرینه «ج» دئییردی.
او بیری وزیر تکلیف ائتدی کی، قادینلار ساچلارینی دیبیندن ووردورسونلار؛ قؽزلارا، قادینلارا ساچ ساخلاماق قاداغان اولونسون. اونون آروادی داز کئچل ایدی.
وزیرلردن بیری ده دئدی کی، هر یانی، هر شئیی میخه‌یی رنگه بویایاق. او، دالتونیک ایدی، رنگلری آییرا بیلمیردی.
نهایت وزیرلردن بیری ده، نه‌دنسه تکلیف ائله‌دی کی، سوال ایشاره‌سی و سوال ج‍ۆمله‌لری قاداغان اولونسون.
بۆتون تکلیفلر قبول اولوندو. پادشاه دئدی:
- اما اونوتمایین ها... فرماندا خۆصوصی قئید ائدیلمه‌لیدیر کی، هامی خوشبخت اولمالیدیر.
بیر نئچه گۆندن سونرا پادشاه: - تزه قانونلاریمیز یاخشی ایجرا اولونور؟ - دئیه خبر آلماق ایسته‌دی، آنجاق یادینا دۆشدو کی، سوال قاداغان اولونوب و ج‍ۆمله‌سینی تصدیق شکلینده دئدی. سونرا علاوه ائتدی - هئچ بیر چتینلیک-فلان دا یوخدور.
باش وزیر:
- یوخدور - دئدی. پادشاه:
- اما من اؤزوم بعضی چتینلیگه دۆشورم - دئدی. - پادشاه هامیدان قاباق اؤزو اؤز قانونلارینا رعایت ائتمه‌لیدیر. دوغرودور، من نه قادینام، نه ده رسّام، اودور کی، او مادّه‌لر هئچ وئجیمه دئییل...
اما... حرفی، بیلیرسیز ده هانسی حرفی دئییرم... بو مادّه یامان جنجل ایمیش. من هئچ بیلمزدیم کی، بیزیم یأجوج-مأجوج دیلینده همین حرف اولان بو قدر سؤز وارمیش. اما بوندان دا جنجللی سوال مادّه‌سیدیر.
منیم ایکی قاراولچوم وار. همیشه واختی اونلاردان خبر آلاردیم. ایندی قالمیشام بئله، خبر آلا بیلمیرم. قاراولچولاردان بیری عاریفدیر.
واختی بیلمک ایسته‌ینده اونا دئییرم: ایندی ساعات اون ایکیدیر.- خئیر، پادشاه ساغ اولسون - دئییر، یئددی‌نین یاری‌سیدیر.
اما ایکینجی قاراولچو قانمازین بیریدیر. هم قورخاقدیر، هم ده یالتاق. هانسی ساعاتی دئسم: بلی، بلی، پادشاه ساغ اولسون، دۆز بویورورسونوز - دئییر.
اونون نؤوبه‌سی اولاندا واختی بیله بیلمیرم.
پادشاهلا وزیر قرارا گلدیلر کی، بوندان سونرا سوال قاداغاسی، ایستیثنا اولاراق اونلارین ایکیسینه عاید دئییل. بو گئجه وزیرله صؤحبتدن سونرا پادشاه یئنه یاتا بیلمیردی. او دۆشونوردو.
دۆشونوردو کی، دۆنیا چوخ گیدی دۆنیادیر.
اونون فرمانلاری گؤر نه قدر آدامی خوشبخت ائدیب، پادشاهین اؤزویچون ایسه بو قاداغالار اذیتدیر، چتینلیکدیر. بۆتون قاداغالاری یاددا ساخلاماق یامان درددیر. ایللاه دا پادشاهین اؤزویچون.
پادشاه بوردا قالسین، سیزه کیمدن دئییم، باش وزیردن.
گۆنلرین بیر گۆنونده باش وزیر پادشاهین یانینا ایری بیر مۆچرو گتیردی. مۆجرو دولو ماتریال ایدی.
باش وزیر او بیری وزیرلرین قانونو پوزمالارینا عاید ساندلر گتیرمیشدی. پادشاه دهشته گلدی - بوردا نه‌لر یوخ ایدی؟! ماقنیتوفون لئنتینه وزیرلردن بیری‌نین سسی یازیلمیشدی - گئجه واختی آروادی‌یلا صؤحبتده او یاساق حرفلی سؤزلر دئییردی.
میخه‌یی دئییل، یاشیل یارپاقلی بوداق - بو بوداق وزیرلرین بیری‌نین حیطلرینده‌کی آغاجین بوداغیدیر.
فوتولاردان بیری باشقا بیر وزیرین اوزون هؤروکلو قؽزی‌نین شکلی ایدی.
و نهایت، خۆصوصی گیزلی جیهازلا ایکینجی وزیرین ساییقلامالاری یازیلمیشدی - آیدین مسئله ایدی کی، ساییقلاییردیسا، دئمه‌لی یاتیبمیش، حتی یوخو دا گؤرورموش، یاراماز، اؤزو ده هاچان - شنبه گۆنو.
پادشاهین دیل-دوداغی اسیردی. او چوخ کؤورک و دیمه‌دوشر پادشاه ایدی.
- نئیله‌یک بونلارا، بو قانونو پوزانلارا؟ - دئیه پادشاه هیجانلا سوروشدو.
باش وزیر خوش و مهریبان سسله:- پادشاه ساغ اولسون - دئدی - هله‌لیک، اوّل-اوّل توتاق باساق. دالی‌سینا باخاریق.
- هارا باساق؟
— محبسه - دئیه وزیر حلیم و یاواش سسله جاواب وئردی.
— پادشاه:
- آخی بیزیم مملکتده محبس یوخدور - دئدی. وزیر داها دا اینجه و یومشاق سسله:
— یوخدور، تیکریک - دئدی.
— پادشاه فیکره گئتدی، سونرا دئدی:
— اوندا ان یاخشی معمارلارا تاپشیرین. مۆعاصیر اۆسلوبدا، یاراشیقلی، ساده و دبدبه‌لی اولسون.
— وزیر:
— ان یاخشی لایحه اۆچون مۆسابیقه اعلان ائدیریک - دئدی.
— پادشاه:
- بینا عظمتلی، طنطنه‌لی و مؤحکم تیکیلمه‌لیدیر - دئدی. - بیز گله‌جگی ده نظرده توتمالی‌ییق. یالنیز ایندیکی نسیللرچون دئییل، گله‌جک نسیللرچون ده تیکمه‌لی‌ییک.
۱۰۵ لایحه‌دن بیری بگه‌نیلدی. قؽسا مۆدّتده مؤحتشم و گئنیش بیر عیمارت اوجالدیلدی. عیمارت نه عیمارت، آیاغی دریادان، باشی گؤیده بولوددان نم چکیر، بیر کرپیجی قؽزیل، بیر کرپیجی گۆموشدن، آدام باخاندا گؤزو قاماشیر. محبس ائله یاراشیقلی ایدی کی، آداملار قصداً قانونو پوزوردولار - تکی اورا دۆشسونلر. تئزلیکله محبس زؽغ وئرینجه دولدو و هئچ بیر جینایتله اورا دۆشمک مۆمکون اولمادی. تک-تۆک زیرکلر رۆشوتله، تانیشلیقلا بیر-ایکی گئجه‌لیگه ۹۸-۹۹-جو مرتبه‌لرده‌کی کامئرالارا دۆشه بیلیردیلر.
۱۰۰۰-جی محبوس-باش وزیرین گؤزل و گنج بیبی‌سی قؽز- میسس محبس ائ'لان ائدیلدی. پادشاه شخصاً اونو اؤپدو و بیلگینه زرلی قولباق-بوخوو تاخدی.
باش وزیر اؤزو ده محبسده اؤزویچون یئددی کامئرالیق بیر منزیل قاپیشدیرمیشدی. پنجره‌سیندن گؤزل منظره آچیلیردی: دنیز گؤرونوردو. بیلمیرم هانسی دنیز - یا قؽرمیزی دنیز، یا ساری دنیز...
سؤزون دوغروسو، پادشاهین اؤزونون ده بو محبسده گؤزو واردی. بیر آرا ایسته‌ییردی اورا کؤچسون. سونرا فیکیرلشدی کی، قونشو مملکتلرده بو حرکتی دۆزگون قیمتلندیرمزلر.
پادشاه یاتا بیلمیردی کی، بیلمیردی. یامان اۆرگی داریخیردی.
هئچ آرام تاپا بیلمیردی. ایجازه وئریلمه‌لی نه واردیسا ایجازه وئریلمیشدی، قاداغان اولونمالی نه واردیسا قاداغان اولونموشدو. پادشاها بیرجه دۆشونمک قالیردی.
او دا ائله هئی فیکیر چکیردی. یئنه درین دۆشونجه‌لره دالمیشدی کی، ناگاهان باشینا ایکی فیکیر گلدی. هم ده بو ایکی فیکیر بیر-بیری‌یله هم‌قافیه ایدی. پادشاه لاپ مات-معطّل قالدی، بیر آز دا دۆشوندو و بو ایکی قافیه فیکره اۆچونجو بیر قافیه فیکیر ده تاپدی.
بئله اولان صورتده قرارا گلدی کی، بۆتون فیکیرلرینی قافیه‌له‌سین.
پادشاه بو ایشه ائله اویدو کی، اوزون-اوزادی بیر شئ'ر یازدی. شئ'ری بیتیرنده ایسه اوّلکی فیکیرلرینی اونوتدو و باشا دۆشدو کی، فیکیر اساس دئییل، اساس قافیه و شئ'ردیر.
اصلینه باخاندا شئ'ر یازماق دۆنیادا ان واجیب ایشدیر، پادشاهلیق، تاخت-تاج-فلان ایسه بیر قوز.
بو فیکره گلیب پادشاه دۆز بئش یۆز اللی بئش شعر یازدی. ایندی پادشاه قطعی یقین ائله‌میشدی کی، بو دۆنیایا پادشاهلیق ائتمکچون یوخ، شئ'ر یازماقچون گلیب. ایسته‌دی سحر بو باره‌ده بۆتون مملکته جار چکسین.
آنجاق او باشداننان بئله بیر فیکره گلدی کی، جار چکمک-فلان لازیم دئییل، بو باره‌ده هامی‌یا، ایللاه دا باش وزیره دئمک ده واجیب دئییل، لازیم دئییل و حتی تهلوکه‌لیدیر.
پادشاه بئله قرارا گلدی کی، منیم پادشاهلیغیم گرک شاعیرلیگیمه مانع اولماسین، شاعیرلیگیم ده پادشاهلیغیما.
او چوخ آییق پادشاه ایدی.
اما هر بیر شاعیرین ده، هر بیر پادشاه کیمی گرک جاماعاتی، کۆتله‌سی اولسون. پادشاه شعرلرینی سارای شاعیرلرینه اوخوماق ایسته‌میردی. اونلارا اینانمیردی. بیر دفعه تک صبر گتیرمیشدی، سارای شاعیرلری بیر آغیزدان دئمیشدیلر کی، خئیره‌دیر. آخشام ایسه آروادی وزیره قوشولوب قاچمیشدی. بوندان سونرا پادشاه سارای شاعیرلرینه اینامینی ایتیرمیشدی.
پادشاه وزیری حۆضورونا چاغیریب:
- یانیما بیر شاعیر گتیر - دئدی.
وزیر:
- هانسی کامئرادان؟ - دئیه خبر آلدی.
پادشاه:
- حۆضوروما اصل شاعیر گتیر - دئدی.
وزیر:
- پادشاه ساغ اولسون - دئدی - بیر نفر اصل وار، اما او دا داغا-داشا دۆشوب. بیلمیرم ایندی هانسی مئشه‌ده، هانسی صحرادادیر.
پادشاه:
- یئرین آلتیندا دا اولسا، اۆستونده ده، تاپین گتیرین - دئدی.
سوراقلاشیب شاعیری تاپدیلار، گتیردیلر. شاعیر شۆمال بویلو، ائنلی کۆرک، مغرور بیر گنج ایدی. بؽغ یئری بنؤوشه کیمی یئنیجه باش قالدیریب. گؤزللیکده ائله بیر آفت-زامان ایدی کی، یوسیف-کنعان اونون الینه سو تؤکه بیلمزدی. اۆزونه باخان دئییردی بیر ده باخیم. پادشاه اونا یئر گؤستردی، سونرا اؤز شئ'رلرینی اوخوماغا باشلادی.
اوخودو قورتاردی.
- نئجه‌دیر؟ - دئیه خبر آلدی.
شاعیر:
- نه نئجه‌دیر؟ - دئیه سوروشدو. اونون قانون-قاداغالاردان، اولار-اولمازلاردان خبری یوخ ایدی. بیلمیردی کی، سوال وئرمک قاداغان اولونوب.
پادشاه:
- شعرلر - دئدی.
- هانسی شعرلر؟
- ایندیجه سیزه اوخودوقلاریم.
- مگر بونلار شعر ایدی - دئیه شاعیر اۆچونجو دفعه قانونو پوزدو.
پادشاه بوغوق سسله:
- بلی - دئدی.
- آخی بونلار شعر دئییل.
- نیه؟
-چۆنکی شعر تامام باشقا شئیدیر. پادشاه:
- دئمه‌لی شعرلریم خوشونوزا گلمه‌دی؟ - دئدی. شاعیر:
- هانسی شعرلر؟ - دئدی.
پادشاه غملی-غملی وزیرینه باخدی، حلیم سسله:
- بو آدام دؤرد دفعه قانونو پوزدو - دئدی و لاپ یاواشدان ولاوه ائتدی: - ایشینه باخین.
وزیر شاعیره:
- سیز حبس ائدیلیرسینیز - دئدی.
شاعیر قانون-قاداغالاردان بیخبر اولدوغویچون ائله گۆمان ائتدی کی، گویا اونو شاهین یازیلارینی بینمه‌دیگینه گؤره حبس ائدیرلر.
وزیر:
- پادشاه ساغ اولسون - دئدی - محبسده بوش یئر قالماییب. ایذن وئرین مۆقّتی اولاراق بونو تؤوله‌یه سالاق.
پادشاه دوداغینی بۆزدو:
- خؽردا-خوروش مسئله‌لرچون منیم واختیمی آلما. بو آدام قانونو پوزوب. او دوستاغا سالینمالیدیر. هاردا، نه جۆر، نه مۆدّته - بۆتون بونلارین نه اهمیتی وار؟
گئجه ایسه پادشاه یئنیدن شعر یازیردی. او یازیر، یازیر، ائله هئی یازیردی، اما هئچ کسه اوخوموردو. دۆز بیر ایل دورمادان یازدی. سئچیلمیش اثرلری‌نین یۆز جیلدی تامام اولدو. دۆز بیر ایل تامام اولاندا پادشاه وزیرینی چاغیردی.
- شاعیری حۆضوروما گتیر - دئدی.
بیر قدردن سونرا پادشاهین حۆضورونا ساچی آغارمیش، بئلی بۆکولموش، دیشلری تؤکولموش بیر قوجانی کتیردیلر. بو هامان شاعیر ایدی.
پادشاه مهریبانلیقلا:
- یامان دییشمیسن - دئدی - دۆنیاسیندا تانیمازدیم. یقین چوخ ایشله‌ییرسن. بیزیم بو آندیرا قالمیش پئشه‌میز آدامی تئز قوجالدیر - او یورغون-آرغین بیر ادایلا علاوه ائتدی - من ده بو ایلی چوخ ایشله‌میشم. خئیلی یازیب-یاراتمیشام. «منیم سؤزوم» آدلی کیتاب یازمیشام. بیر قولاق وئر.
پادشاه دۆز بئش ساعات یاریم یازدیقلارینی اوخودو. شاعیر سوسوب دورموشدو.
پادشاه اوخویوب قورتاردی، ملول-ملول شاعیره باخدی:
- فیکرینی سؤیله، چکینمه - دئدی.
شاعیر:
- امر ائله‌یین منی تزه‌دن تؤوله‌یه سالسینلار - دئدی.
- آخی، نیه، نیه، نیه، نه اۆچون - هیجاندان پادشاهین دیل-دوداغی تپیردی - نیه گؤره منیم شعرلریمی بینمیرسن؟ - او دوغرودان یانیب-یاخیلیردی.
شاعیر:
- اینجیمه‌یین - دئدی - هر کس پادشاه اولا بیلمیر، هر کس ده شاعیر اولا بیلمز. پادشاه عینادلا:
- یوخ، اولا بیلر - دئدی. او هم ده چوخ ترس، هؤجت پادشاه ایدی - من سنه ایثبات ائدجم کی، هامی شاعیر اولا بیلر، هامی، هامی، هامی. یوخسا ائله بیلیرسن سن گؤیدن زنبیلله تک دۆشموسن. سندن باشقا بو جاهاندا شاعیر یوخدور. شاعیرلیک چوخ چتین ایشدیر؟ ایندی هامی شاعیر اولار، اوندا گؤررسن.
سحری‌سی گۆن فرمان چؽخدی. مملکتین بۆتون اهالی‌سی شئ'ر یازمالی‌یدی.
یازماقدان باشقا هامی بیر-بیری‌یله شعرله دانیشمالی‌یدی. هر شئی قافیه‌لنمیشدی - دؤولت قانونلاری، رستوران مئنیولری، قاتارلارین گلیب-گئتمه جدولی.
اگر قافیه دۆز گلمه‌سه قانون مادّه‌سی یا جدول دییشدیریلیردی. خؽردا-پارا مۆقّتی چتینلیکلر مئیدانا چؽخیردی.
بیر یئرده یانغین اولموشدو، ائو صاحیبی یانغینسؤندورنلره زنگ وورموشدو، اما عۆنوانی‌نین قافیه‌سینی تاپاناجان بینا یانیب قورتارمیشدی.
پادشاه شاعیره:
- ایندی سن آزادسان - دئدی.- گئت آداملارین ایچینه، حیاتا یاخین اول، گؤره‌جکسن کی، نئچه یانیلیرسانمیش. هامی شعر یازا بیلر، هامی شعر یازمالیدیر و هامی شعر یازاجاق.
بیچاره شاعیر کۆچه‌یه چؽخدی. اوّلجه گۆن ایشیغیندان گؤزلری قارالدی. سوسوزلوقدان دوداقلاری چادار-چادار اولموشدو. سو ایسته‌دی، اما نثرله ایسته‌دیگیندن اونا سو وئرن اولمادی.
اؤزونه چکمه آلماق ایسته‌ییردی، یئییب قارنینی دویدورماق، بیر یئر تاپیب گئجه‌له‌مک ایسته‌ییردی. اما ائله نثرنن دانیشیردی. ترسلیگیندن یوخ. باجارمادیغیندان.
او شئ'ر یازماغی باجاریردی، اما شعرله دانیشماغی باجارمیردی.
شاعیره یا هئچ جاواب وئرمیردیلر، یا دا شئ'رله جاواب وئریردیلر. شاعیر گۆن عرضینده او قدر قافیه ائشیتدی کی، آخشام گئدیب اؤزونو قایادان آتدی.
خبر پادشاها چاتدی.
باش وزیر شعرله:
- شاعیر اؤزونو قایادان آتدی -دئدی - اؤلدو.
پادشاه غضبله:
- او اؤله بیلمز - دئدی.
یئری گلنده او غضبلنمگی ده باجاریردی. وزیر:
- سیز همیشه‌کی کیمی حاقلیسینیز - دئدی - او اؤله بیلمز.
- مادام کی، اؤله بیلمز، دئمه‌لی اؤلمگیب، ساغدیر.
- دۆز بویورورسونوز، اؤلمگیب، ساغدیر.
- مادام کی، ساغدیر، گرک اونا حؤرمت ائدک. شاعیرلر اؤلکه‌سینده هر شاعیر احتیراما لایقدیر. شاعیره یاخشی بیر هئیکل قویماق لازیمدیر.
اونا گؤزل بیر منزیل - سردابا تیکمک لازیمدیر، خۆصوصی ماشین کاتافالک تحکیم ائتمک لازیمدیر، قزئتلرده شکیللرینی چاپ ائتمک لازیمدیر.
هامی بیلمه‌لیدیر کی، شاعیر ساغدیر. بیر ده کی... پادشاه فیکره گئتدی، توتولدو، بیر مۆدّت سوسدو، سونرا کدرله علاوه ائتدی: - بو اؤلوم چوخ معناسیز ایشدیر. بئله خوشبخت بیر دیاردا اؤلمک اولار؟
بئله یئرده اؤلمک، ایللاه دا اینتیحار ائتمک، نانجیبلیکدیر. من تبعه‌لریمه اؤلمگی قطعی قاداغان ائدیرم.
پادشاه بو سؤزلری عامیرانه بیر طرزده دئدی و ایچینده سئویندی - قاداغان ائله‌مه‌لی تزه بیر شئی تاپمیشدی.
گۆنلرین بیر گۆنونده پادشاه وزیره مۆراجیعت ائتدی:
- وزیر، ایندی من اؤلومو ده قاداغان ائله‌یندن سونرا تبعه‌لریم یه'قین داها لاپ خوشبختدیرلر. وزیر:
- بس نئجه کی، شاه ساغ اولسون - دئدی - بیزیم گئچمیش پادشاهلار، سیزین آتانیز، بابانیز و اولو بابانیز دا آز-چوخ قاداغان ائتمیشدیلر، اما سیزه چاتان اولماز.
پادشاه فیکیرلی-فیکیرلی:
- بلی - دئدی - آتام الله‌ی قاداغان ائله‌دی، من هئچ بیلمیرم او نه دئین شئیدیر، اما اوشاقلیقدا آنام هردنبیر اونون آدینی چکردی. بابام گۆزگو دئییلن بیر شئی وارمیش، اونو قاداغان ائدیب. من هئچ بیلمیرم او نه دئین سؤزدور. آخی بو قاداغادان نئچه ایل سونرا دۆنیایا گلمیشم.
وزیر:
- گۆزگو! - دئدی - من هئچ بئله سؤزو یئرلی-دیبلی ائشیتمه‌میشم.
پادشاه دئدی:
- آز-ماز یادیما گلیر کی، اوشاقلیقدا ننم دانیشاردی. بو گۆزگو کیم ایمیشسه، باباما همیشه دئیرمیش کی، سن چیرکینسن، عیبه‌جرسن. بابام دا اونو محو ائله‌ییب، بۆتون نسلینی قؽریب مملکتدن یوخ ائدیب.
وزیر:
- پادشاه ساغ اولسون - دئدی - بۆتون بو قاداغالار بیزی خوشبخت ائله‌دی. اما، بیلمیرم دئییم-دئمه‌ییم، هئچ دیلیم ده گلمیر، منیم ده سیزدن بیر بؤیوک خواهیشیم وار. شخصی خواهیشیم.
پادشاه:
- سن یاخشی وزیرسن - دئدی - سندن راضی‌یام. دئ گلسین. نه ایسته‌سن ائدرم.
وزیر:
- قاداغان ائدین - دئدی.
شاه:
- قاداغان ائدیله‌سی بیر شئی قالیبسا، ائدرم - دئدی.
وزیر:
- قالیب، قالیب - دئدی - ائله بیر شئی قالیب کی، سیزین صادق تبعه‌لرینیزی تامام خوشبخت اولماغا قویمور.
- دئنن گؤروم او نه‌دیر. قاداغان ائدک.
وزیر پؽچیلتی‌یلا:
- عشق-محبّت - دئدی.
پادشاه:
- عشق-محبّت - دئیه تکرار ائتدی و اونون اۆرگی سانجدی، گئچمیش آروادی یادینا دۆشدو.
- بلی، محبّت، سئوگی. نه قدر کی، سئوگی قاداغان اولماییب، آداملار عاشیق اولاجاقلار، حسرت چکه‌جکلر، قؽسقاناجاقلار، آغری‌یاجاقلار، تکلیکدن باغیرلاری چاتلایاجاق.
وزیر عاریف آدام ایدی، ائله سؤزلر سئچیردی کی، پادشاهین اۆرگینه تیکان کیمی باتیردی، قلبی‌نین یارالارینا دوز باسیردی.
- اوغلوم - پادشاه ایلک دفعه ایدی کی، وزیرینه بئله مۆراجیعت ائدیردی - سن بئله یاراشیقلیسان، جاوانسان، گؤزلسن. سن محبّتین آنجاق خوش اۆزونو گؤرموسن، سن نه بیلیرسن قؽسقانجلیق، اینتیظار، ایضطیراب، تکلیک نه‌دیر؟
- پادشاه ساغ اولسون، من بۆتون بو حیسّلری آخیر اۆچ ساعات عرضینده گئچیرمیشم.
- اۆچ ساعات! غریبه‌دیر! آروادین گؤزلدیر، جاواندیر، سنی سئویر، سنه صادقدیر.
- شاه ساغ اولسون، من ده ائله بیلیردیم. آنجاق دؤرد ساعات بوندان قاباق آروادیم شهر کنارینا گزینتی‌یه چؽخمیشدی.
اوردا سیزین بابانیزین - گۆزگونو قاداغان ائدن پادشاهین قصری‌نین خرابه‌لری وار. آروادیم بو خرابه‌لره باخماغا گئتمیشدی.
او خارابالیقلاردان نه ایسه بالاجا بیر شۆشه قؽریغی تاپیب کتیریب ائوه. من ایندی بیلدیم کی، بو تیلسیملی شۆشه ایمیش. آروادیم دؤنوب اولوب آیری آدام.
- نئجه آیری آدام؟
- بلی. ایش اوراسیندادیر کی، منیم بیر بالدیزیم واردی، آروادیمین ائکیز باجی‌سی. نئچه ایل بوندان قاباق اؤلدو - وزیر تلسیک علاوه ائتدی - او واخت هله اؤلمه‌مک حاقیندا قانون چؽخمامیشدی.
پادشاه:
- یاخشی، سونرا - دئدی.
- آروادیم همین شۆشه‌دن گتیریب هر دقیقه بو شۆشه‌یه باخیر، اؤز-اؤزونه گۆلور، دانیشیر: عزیز باجیم، گؤزومون آغ-قاراسی - دئییر، آخیر کی، سنی گؤردوم. ائله بیل منه دۆنیانی باغیشلادین. بو سحیرلی شۆشه‌دن گؤرورم کی، ساغ-سالاماتسان، ماشاللاه، گۆلورسن، دانیشیرسان.
پادشاه:
- یوخ اشی، - دئدی.
- بلی، شاه ساغ اولسون. اوّلجه من ائله بیلدیم باشینا هاوا گلیب. اما سونرا شۆشه‌نی کگزلدیب حاماما گئتدی، من ده الوستو شۆشه‌نی گؤتوروب باخدیم. باخدیم نه گؤردوم!
- نه گؤردون؟ - دئیه پادشاه ماراقلا سوروشدو.
- شاه ساغ اولسون، بو دوغرودان دا سحیرلی شۆشه ایمیش. اما آروادیم منی آلدادیبمیش.
عؤمروموزده بیرینجی دفعه ایدی منه یالان ساتیردی. شۆشه‌ده باجی‌سی-زاد یوخ ایمیش. باجیسیینان-زادنان دانیشمیرمیش. شۆشه‌یه باخیب من جاوان و گؤزل بیر اوغلانی - خوشبخت رقیبی گؤردوم.
قان ووردو باشیما، او ساعات گؤردوم کی، او دا حیرصلندی، قاشلاریمی چاتدیم، او دا چاتدی و باشا دۆشدوم کی، من نه قدر اونا نیفرت ائدیرمسه، او دا منه او قدر کین بسله‌ییر.
آروادیم دا بو آداملا دانیشیر، سؤزلشیرمیش، بو نووجاوان دا شۆشه‌دن اونا هیم-جیم ائله‌ییرمیش.
منیم باغریم چاتلاییر، اعلاحضرت، قؽسقانجلیقدان بوغولورام.
سیز منی قالدیردینیز، اۆچونجو وزیر ایدیم، بیرینجی اولدوم، بۆتون رقیبلریمی و دۆشمنلریمی یئرله یئکسان ائدیب خوشبختلیگه چاتدیردیم.
باختلارینی آچیب قاپیلارینی باغلاتدیم، اما بو آدامی من تانیمیرام، هئچ وعده اونو گؤرمه‌میشم. بیلمیرم آروادیم اونونلا هاردا تاپیشیب. منیم اۆرگیم پارتلاییر. بۆتون حؤکموم، قۆدرتیم عاجیزدیر.
یالواریرام، اعلاحضرت، محبّتی قاداغان ائدین کی، داها او وفاسیزی سئومه‌ییم، ساکیت اولوم. یئنه خوشبخت اولوم.
پادشاه:
- عزیزیم - دئدی - هئچ کئفینی پوزما، او بیزیم الیمیزده نه‌دیر کی، بو ساعاتجا قاداغان ائدریک. اما من ده سنین او رقیبینی گؤرمک ایسته‌یردیم. گؤروم، او وفاسیز سنین کیمی ایگید، گؤزل، چاوان اوغلانی کیمه دییشیب. بلکه من تانیدیم اونو. اگر منیم تبعه‌لریمدن اولسا، وای اونون حالینا، هانی او شۆشه، وئر گؤروم.
وزیر:
- بودور - دئدی، جیبیندن بالاجا بیر شۆشه پارچاسی چؽخاردیب پادشاها اوزاتدی.
پادشاه آلدی، باخدی، باخدی، سونرا برکدن قهقهه چکیب گۆلدو.
- باش وزیر اولسان دا، آخماغین بیریسنمیش - دئدی - بئله چیرکین، عیبه‌جر بیر قوجا کافتاردان اؤترو قانینی قارالدیرسان.
پادشاه چوخ عاقیللی و تجروبه‌لی پادشاه ایدی، آدامین صیفتینه باخیب بۆتون وارلیغینی تعیین ائده بیلردی. ایندی ده شۆشه‌یه باخیب دئییردی:
- اشی، بونون کۆت صیفتینی گؤرمورسن، گؤرمورسن کی، آخماغین، رذیلین بیریدیر، بۆتون دۆنیایا نیفرت ائدیر.
اؤزونو خئیرخواه گؤستریر، اما هامی‌یا کین بسله‌ییر. کین بسله‌ییر، اونا گؤره کی، بدبختدیر.
بدبختدیر، اونا گؤره ده هامینی بدبخت ائتمک ایسته‌ییر، اشی بونون های-هایی گئدیب، وای-وایی قالیب. بو گۆن صاباح گورباگور اولاجاق. بئله بیر گورباگورون اۆستونده قانینی قارالتماغا دگرمی؟!
دوغرودان دا پادشاه دۆز دئییر: قانینی قارالتماغا دگرمی؟
زار کؤنلوم! تانرینا قیلغیل ثنا ایمان ایلن
بولدو رؤونق دین و ایمان طاعت-سوبحان ایلن
طاعت-سوبحان بیزه فرض اولدو جسم و جان ایلن
شوکر اولا شول حاقا کیم بی مونتها احسان ایلن
سرفراز ائتدی بیزی اولجایتو تک سولطان ایلن
ترک ائدیب شیرک و چلینی، گلدی تانرینغا طرف
دین-ایسلامی قبول ائیله‌دی اول خیرالخلف
یئنگی ایسلام بولدو، وئردی دینی ایسلامغا شرف
اولدو کینه اوخونا ایسلامین اعداسی هدف
یاندی نئیران-حسدده آتش-سوزان ایلن
شفقتی عدل ایله آچقای مولکی ایسلامغا لیوا
بولدو قوووت دؤولت و دین-موسلمان برملا
لوطفونو هر بیر مکاندا ائیله‌دی بذل و عطا
بیزه ده فئیضینی شامیل قیلغان اول خان- سخا
هیمّتین گلتوردو ایظهارا سر و سامان ایلن
شهریمیز نفاته آدین گرچه آلغای خلق آرا
شیمدی زرخانی بولوپ بولغای قاموسوندان روا
پرتو-مهر-جلادان وئردی باکویا جلا
گئتدی ظولمت، بولدو رؤوشن دین و دؤولت موطلقا
*****
*****
*****
تیغ-نوصرتین موخالیف سددینه چکدی حیصار
ائیله دی مغلوب اولان اعدا یئرینی فرقدار
باطیلی باطیل، حقی حق ائیله‌دی قورآن ایلن
ایسم-پاکیدیر خودابنده، اؤزو هم بنده دیر
کؤوکبی ایقبالی عالی، طالیعی فرخونده دیر
شؤوکتیندن هر قیه دوشمنلری شرمنده دیر
بؤیله بیر عالی هیمم سولطان-عادیل قنده‌دیر؟
هر زمان مشغول بولسون مولکده عومران ایلن
تیغ-عالمگیر ایله فتحینی مورداد ائیله دی
قاندا موشریک بولدیسه ایسلاما منقاد ائیله دی
روحی ابغون خانی یاد-خئیر ایله شاد ائیله دی
الحق اول شاه-جهان شاهلار آرا آد ائیله دی
فتحی بی آرام ایلن، هم لوطف-بی پایان ایلن
بیرق-ایسلامی اعلا قیلماغا آماده دیر
داد ائدر کیم داد قیلسا، دادا چون دیلداده دیر
بی نصیب اولماز او کس کیم پایینا اوفتاده دیر
آفرین اول شاها کیم حقا هولاکوزاده دیر
زرده حاتم، زورده همتای دور خاقان ایلن
مؤحترم بولغای مساجید هم زییارتگاهلار
پایمال اولغای قامو بوتخانالار، گومراهلار
آچیلیب خالقین اوزونه باغلی قالقان راهلار
فخر ائلر بو شاه ایله الحق گدالار، شاهلار
حؤکمونو جاری قیلیر ایران ایلن، توران ایلن
نامینا کیشورگوشالیق یازدی ازلدن دبیر
حیفظ ائده ظل-عینایتده خوداوند ****
هر زمان چینی کؤنولدن طبع-دور افشان ایلن
بولدو رؤونق دین و ایمان طاعت-سوبحان ایلن
طاعت-سوبحان بیزه فرض اولدو جسم و جان ایلن
شوکر اولا شول حاقا کیم بی مونتها احسان ایلن
سرفراز ائتدی بیزی اولجایتو تک سولطان ایلن
ترک ائدیب شیرک و چلینی، گلدی تانرینغا طرف
دین-ایسلامی قبول ائیله‌دی اول خیرالخلف
یئنگی ایسلام بولدو، وئردی دینی ایسلامغا شرف
اولدو کینه اوخونا ایسلامین اعداسی هدف
یاندی نئیران-حسدده آتش-سوزان ایلن
شفقتی عدل ایله آچقای مولکی ایسلامغا لیوا
بولدو قوووت دؤولت و دین-موسلمان برملا
لوطفونو هر بیر مکاندا ائیله‌دی بذل و عطا
بیزه ده فئیضینی شامیل قیلغان اول خان- سخا
هیمّتین گلتوردو ایظهارا سر و سامان ایلن
شهریمیز نفاته آدین گرچه آلغای خلق آرا
شیمدی زرخانی بولوپ بولغای قاموسوندان روا
پرتو-مهر-جلادان وئردی باکویا جلا
گئتدی ظولمت، بولدو رؤوشن دین و دؤولت موطلقا
*****
*****
*****
تیغ-نوصرتین موخالیف سددینه چکدی حیصار
ائیله دی مغلوب اولان اعدا یئرینی فرقدار
باطیلی باطیل، حقی حق ائیله‌دی قورآن ایلن
ایسم-پاکیدیر خودابنده، اؤزو هم بنده دیر
کؤوکبی ایقبالی عالی، طالیعی فرخونده دیر
شؤوکتیندن هر قیه دوشمنلری شرمنده دیر
بؤیله بیر عالی هیمم سولطان-عادیل قنده‌دیر؟
هر زمان مشغول بولسون مولکده عومران ایلن
تیغ-عالمگیر ایله فتحینی مورداد ائیله دی
قاندا موشریک بولدیسه ایسلاما منقاد ائیله دی
روحی ابغون خانی یاد-خئیر ایله شاد ائیله دی
الحق اول شاه-جهان شاهلار آرا آد ائیله دی
فتحی بی آرام ایلن، هم لوطف-بی پایان ایلن
بیرق-ایسلامی اعلا قیلماغا آماده دیر
داد ائدر کیم داد قیلسا، دادا چون دیلداده دیر
بی نصیب اولماز او کس کیم پایینا اوفتاده دیر
آفرین اول شاها کیم حقا هولاکوزاده دیر
زرده حاتم، زورده همتای دور خاقان ایلن
مؤحترم بولغای مساجید هم زییارتگاهلار
پایمال اولغای قامو بوتخانالار، گومراهلار
آچیلیب خالقین اوزونه باغلی قالقان راهلار
فخر ائلر بو شاه ایله الحق گدالار، شاهلار
حؤکمونو جاری قیلیر ایران ایلن، توران ایلن
نامینا کیشورگوشالیق یازدی ازلدن دبیر
حیفظ ائده ظل-عینایتده خوداوند ****
هر زمان چینی کؤنولدن طبع-دور افشان ایلن
سحر زامانی‌یدی اسرکن یئللر،
دۆشرکن ژاله‌لر اویاتدی سنی.
چاتیلدی قاشلارین، داریلدین بانا،
اؽسلاتدی ژاله‌لر نازیک بدنی.
بۆتون بیر سحری یانیلییوردوم،
بوش قالمیش قوینونا چیچک دولدوردوم.
گۆلزارینا قرآن دئیه ال ووردوم،
اینانمادین نیه، بیلمه‌دین یعنی؟
آند ایچدیم کی، کؤنلوم سنسیز یاشاماز.
آغلار سنسیز، سؽنیق، او بیر تئللی ساز.
قوللارینا وئردین او دم بیر پرواز،
اوخشادین سینه‌نه جانسیز دۆشنی!
شیمدی سنسیز خسته کؤنلوم سرسری،
دولاشییور، دورور غۆربت ائللری.
ای منی بیر دفعه گۆلدورن پری،
آغلار نئچین قویدون ایللرجه منی؟
دۆشرکن ژاله‌لر اویاتدی سنی.
چاتیلدی قاشلارین، داریلدین بانا،
اؽسلاتدی ژاله‌لر نازیک بدنی.
بۆتون بیر سحری یانیلییوردوم،
بوش قالمیش قوینونا چیچک دولدوردوم.
گۆلزارینا قرآن دئیه ال ووردوم،
اینانمادین نیه، بیلمه‌دین یعنی؟
آند ایچدیم کی، کؤنلوم سنسیز یاشاماز.
آغلار سنسیز، سؽنیق، او بیر تئللی ساز.
قوللارینا وئردین او دم بیر پرواز،
اوخشادین سینه‌نه جانسیز دۆشنی!
شیمدی سنسیز خسته کؤنلوم سرسری،
دولاشییور، دورور غۆربت ائللری.
ای منی بیر دفعه گۆلدورن پری،
آغلار نئچین قویدون ایللرجه منی؟
گنجهدن گلیرم، یۆکوم اۆزومدو،
گنجه‌نین عسگری دۆزوم، دۆزومدو.
بیر عمیم قؽزی وار، ایکی گؤزومدو،
اؤزگه‌یه وئرمرم، من اؤزوم آللام،
شیرین قاداسینی جانیما ساللام!
آشیق شعریندن
گنجهدن گلیرم، یۆکوم خورمادی،
گنجه‌نین یوللاری بورما، بورمادی.
گنجه‌ده بیر قؽز وار، تئلی دورنادی،
گۆنشه سن چؽخما، من چؽخیم دئییر!
گنجهدن گلیرم، یۆکوم چیچکدی،
گنجه‌نین گۆللری لچک-لچکدی.
گنجه‌ده بیر قؽز وار، آدی چیچکدی،
قوشلارا سن اوچما، من اوچوم دئییر!
گنجهدن گلیرم، مالیم نه مالدی،
گنجهدن آلدیغیم ایپکدی، شالدی.
گنجه‌ده بیر قؽز وار، آدی مارالدی،
جئیرانا سن قاچما، من قاچیم دئییر!
گنجهدن گلیرم، یۆکوم خؽنادی،
کؤنلوم دلی قوشو اونا قونادی.
گنجه‌ده بیر قؽز وار، آدی سونادی،
سولارا سن آخما، من آخیم دئییر!
گنجهدن گلیرم، سؤزه بند اولوب،
گنجه‌نین مئیوه‌سی شکر، قند اولوب.
گنجه‌ده بیر قؽزا گؤزوم بند اولوب،
جاوادا سن باخما، من باخیم دئییر!
بیر خئیلی زاماندیر گئتدی، گلمه‌دی،
عهدی پئیمانینا قوربان اولدوغوم!
ایسته‌دی جان وئردیم، قدیر بیلمه‌دی،
او شیرین جانینا قوربان اولدوغوم!
دئدیم: آیریلیغا یوخدور تاوانیم،
آیریلیب گئتمه‌سین سرو-روانیم!
بیر داها دؤنمزمی یوسما ترلانیم،
آدینا، سانینا قوربان اولدوغوم!
(او تمیز قانینا قوربان اولدوغوم!)
من هئی گؤیه باخدیم، گؤی منه باخدی،
گؤیلره باخماقدان گؤزلریم آخدی!
شیمشک اولدو، آنجاق بیر دفعه باخدی،
باخدی قوربانینا قوربان اولدوغوم!
کؤنول وئرمک ایستر بیر مۆژده یئنه،
سئوگیلی یوردومون گؤزللرینه!
شعریمه جان وئریب، گؤیلردن ائنه،
او حاق دیوانینا قوربان اولدوغوم!
او منیم شعریمین روحو، رواجی،
بۆتون گؤزللرین باشی‌نین تاجی!
بیلمزمی کی، اونسوز عؤمروم چوخ آجی،
شؤهرت و شانینا قوربان اولدوغوم!
گؤزللیکلر یاپما، دویغولار جانسیز،
منه طعن ائیله‌ییر هر یئتن قانسیز.
آتیلان اوخلاردان چؽخ گل زیانسیز،
نام و نیشانینا قوربان اولدوغوم!
بیر گئجه یاتمیشدیم غملی، مۆکدّر.
قلبیمی سؽخیردی سونسوز فیکیرلر.
بیردن گۆنش دوغدو، آچیلدی سحر،
باخدی گؤزلریمه او قومرال گؤزلر!
سسیمه اویاندیم، بومبوش بیر اوتاق،
داغلارین قارینا دؤنموشدو یاتاق.
عشقیمه، دویغوما یوخدو بیر اورتاق،
بو ایگی دۆنیادا ایختیلاط قاتاق!
باتوم، ۱۹۱۶
عهدی پئیمانینا قوربان اولدوغوم!
ایسته‌دی جان وئردیم، قدیر بیلمه‌دی،
او شیرین جانینا قوربان اولدوغوم!
دئدیم: آیریلیغا یوخدور تاوانیم،
آیریلیب گئتمه‌سین سرو-روانیم!
بیر داها دؤنمزمی یوسما ترلانیم،
آدینا، سانینا قوربان اولدوغوم!
(او تمیز قانینا قوربان اولدوغوم!)
من هئی گؤیه باخدیم، گؤی منه باخدی،
گؤیلره باخماقدان گؤزلریم آخدی!
شیمشک اولدو، آنجاق بیر دفعه باخدی،
باخدی قوربانینا قوربان اولدوغوم!
کؤنول وئرمک ایستر بیر مۆژده یئنه،
سئوگیلی یوردومون گؤزللرینه!
شعریمه جان وئریب، گؤیلردن ائنه،
او حاق دیوانینا قوربان اولدوغوم!
او منیم شعریمین روحو، رواجی،
بۆتون گؤزللرین باشی‌نین تاجی!
بیلمزمی کی، اونسوز عؤمروم چوخ آجی،
شؤهرت و شانینا قوربان اولدوغوم!
گؤزللیکلر یاپما، دویغولار جانسیز،
منه طعن ائیله‌ییر هر یئتن قانسیز.
آتیلان اوخلاردان چؽخ گل زیانسیز،
نام و نیشانینا قوربان اولدوغوم!
بیر گئجه یاتمیشدیم غملی، مۆکدّر.
قلبیمی سؽخیردی سونسوز فیکیرلر.
بیردن گۆنش دوغدو، آچیلدی سحر،
باخدی گؤزلریمه او قومرال گؤزلر!
سسیمه اویاندیم، بومبوش بیر اوتاق،
داغلارین قارینا دؤنموشدو یاتاق.
عشقیمه، دویغوما یوخدو بیر اورتاق،
بو ایگی دۆنیادا ایختیلاط قاتاق!
باتوم، ۱۹۱۶
بیر گۆلسن، درمیشم گنجلیک باغیندان،
بیر گۆلو، چیچگی درمرم سنسیز!
کام آلدیم عؤمرومون اوغلان چاغیندان،
بیر باغا، باغچایا گیرمرم سنسیز!
سؤیله یادیندامی چاکوا، باتومی؟
اوولادین کؤنلومو، چالدین روحومو!
کامانا دؤنموشدو قلبیمین سیمی،
حورینی، ملگی گؤرمرم سنسیز!
نه چوخدور دۆنیادا قنیرسیز پری!
گؤزومه گؤروکمز داها هئچ بیری!
او قؽزیل ساچلاری، ایپک تئللری
ال آتیب بیرینی هؤرمرم سنسیز!
مندن خوشبخت وارمی دۆنیادا، دئیین؟
ای تئللی یاوروسو سلیمان بگین!
بختیم ترلان ایمیش: یئییندن، یئیین!
هئچ کسه بو بختی وئرمرم سنسیز!
سنینله گزرم ائلدن-ائله من،
باتارام، چؽخارام سئلدن-سئله من.
دۆشسم ده آغیزا، دیلدن-دیله من،
یاشایا بیلمرم بیر کرم سنسیز!
سوناتک گؤللرده اۆزسن ده منسیز،
قوش اولوب گؤیلرده سۆزسن ده منسیز؛
سن اصلی قالسان دا، دؤزسن ده منسیز،
آلیشیب یانارام من کرم سنسیز!
شۆکریه‌ه طالعیم، شۆکور خودایا!
گؤردوگوم دوغرومو، یوخسا پک رؤیا؟!
دولوب اۆرگیمه بو دادلی خۆلیا،
شیرین گۆنلریمی سۆرمرم سنسیز!
اَوت، بو سئودانین صفاسی چوخدور،
سئوداسیز حیاتین معناسی یوخدور!
گؤزلرین یؽلدیزدیر، کیرپیگین اوخدور،
اۆرک غوبار اولار – جان ورم سنسیز!..
شعریمین سؤزوسن، سؤزون – آهنگی!
اۆزونده برق وورور گۆللرین رنگی!
خیالین، جامالین گؤزل چلنگی!
ایلهام یئتیم قالار، عاغیل – کم سنسیز!
گنجه، ۱۹۱۷
غفیل گۆن دوغسا بیر گئجه،
دۆنیا دۆم آغ ایشیقلانسا؛
شهر-شهر، کۆچه-کۆچه،
اوتاق-اوتاق ایشیقلانسا،
گؤرریک کیملرین الی
کیملرین جیبیندن چؽخیر.
کیملر اییله-اییله
کیملرین ائویندن چؽخیر.
غفیل گۆن دوغسا بیر گئجه،
مین-مین گیزلی گۆناه گؤرسک،
اۆستونو اؤرته بیلمه‌سه،
بو دۆنیانی چؽلپاق گؤرسک،
باشیمیزا هاوا گلر،
آغلیمیز چاشار بلکه ده.
هامی بیردن باش گؤتوروب
دۆنیادان قاچار بلکه ده.
بو دۆنیادا بس کیم قالار،
کیم بؤیودر، اوشاقلاری؟!.
...نه یاخشی کی، بو دۆنیامیز
یاواش-یاواش ایشیقلانیر...
دۆنیا دۆم آغ ایشیقلانسا؛
شهر-شهر، کۆچه-کۆچه،
اوتاق-اوتاق ایشیقلانسا،
گؤرریک کیملرین الی
کیملرین جیبیندن چؽخیر.
کیملر اییله-اییله
کیملرین ائویندن چؽخیر.
غفیل گۆن دوغسا بیر گئجه،
مین-مین گیزلی گۆناه گؤرسک،
اۆستونو اؤرته بیلمه‌سه،
بو دۆنیانی چؽلپاق گؤرسک،
باشیمیزا هاوا گلر،
آغلیمیز چاشار بلکه ده.
هامی بیردن باش گؤتوروب
دۆنیادان قاچار بلکه ده.
بو دۆنیادا بس کیم قالار،
کیم بؤیودر، اوشاقلاری؟!.
...نه یاخشی کی، بو دۆنیامیز
یاواش-یاواش ایشیقلانیر...
بو دۆنیانین عذابی چوخ،
حاقیندان حاق-حسابی چوخ،
قویونوندان قصّابی چوخ،
قویون اولماق چتین شئیمیش.
بوینوندان چاتی ساللانیب،
بیر چنگه اوتا آلدانیب،
یئییب، کؤکلیب، دادلانیب
قویون اولماق چتین شئیمیش.
کؤتوکلر قارالان یئرده،
بؽچاقلار جان آلان یئرده
چوبانلار قورد اولان یئرده
قویون اولماق چتین شئیمیش.
ایت اولوب هۆرمه‌دیک آیا،
یؽخدی بیزی آبیر-حیا،
قویون اولمایا-اولمایا
قویون اولماق چتین شئیمیش.
حاقیندان حاق-حسابی چوخ،
قویونوندان قصّابی چوخ،
قویون اولماق چتین شئیمیش.
بوینوندان چاتی ساللانیب،
بیر چنگه اوتا آلدانیب،
یئییب، کؤکلیب، دادلانیب
قویون اولماق چتین شئیمیش.
کؤتوکلر قارالان یئرده،
بؽچاقلار جان آلان یئرده
چوبانلار قورد اولان یئرده
قویون اولماق چتین شئیمیش.
ایت اولوب هۆرمه‌دیک آیا،
یؽخدی بیزی آبیر-حیا،
قویون اولمایا-اولمایا
قویون اولماق چتین شئیمیش.
قارا-قارا قاریشقالار
کپه‌نگی نئیله‌دینیز
توپلاشدینیز توپ اولدونوز
قاناد قاناد قوپاردینیز
داشیدینیز آپاردینیز
کپه‌نگی نئیله‌دینیز؟
…آیریلدی گۆن ایشیغیندان
سؽیریلدی گؤی قورشاغیندان
قولاغیم باتدی توتولدو
گۆللرین قؽشقیریغیندان
کپه‌نگی نئیله‌دینیز؟
دردی دۆشر آغیزلارا
هارایلار چاغیرار سیزی
نه یئدیرر دویوزدورار
نه قؽشدان چؽخارار سیزی
کپه‌نگی نئیله‌دینیز ؟
کپه‌نگی نئیله‌دینیز
توپلاشدینیز توپ اولدونوز
قاناد قاناد قوپاردینیز
داشیدینیز آپاردینیز
کپه‌نگی نئیله‌دینیز؟
…آیریلدی گۆن ایشیغیندان
سؽیریلدی گؤی قورشاغیندان
قولاغیم باتدی توتولدو
گۆللرین قؽشقیریغیندان
کپه‌نگی نئیله‌دینیز؟
دردی دۆشر آغیزلارا
هارایلار چاغیرار سیزی
نه یئدیرر دویوزدورار
نه قؽشدان چؽخارار سیزی
کپه‌نگی نئیله‌دینیز ؟
گل، ال-اله توتوب گئدک،
گئدک بیز اولمایان یئره
هر دردی اونودوب گئدک،
دردیمیز اولمایان یئره.
بوردا قویاق اؤزوموزو،
بو قؽریشان اۆزوموزو،
بو کؤهنَلن سؤزوموزو،
گئدک بیز اولمایان یئره.
بیر کیمسه توتماسین خبر
گل چؽخیب گئدک بیرتهر.
بو ائو، بو کۆچه، بو شهر،
بو دنیز اولمایان یئره.
آتام اوغلو آز چاپالا،
سن دئین چتین تاپیلار،
بو رامیزی کیم آپارار،
بو رامیز اولمایان یئره؟!
گئدک بیز اولمایان یئره
هر دردی اونودوب گئدک،
دردیمیز اولمایان یئره.
بوردا قویاق اؤزوموزو،
بو قؽریشان اۆزوموزو،
بو کؤهنَلن سؤزوموزو،
گئدک بیز اولمایان یئره.
بیر کیمسه توتماسین خبر
گل چؽخیب گئدک بیرتهر.
بو ائو، بو کۆچه، بو شهر،
بو دنیز اولمایان یئره.
آتام اوغلو آز چاپالا،
سن دئین چتین تاپیلار،
بو رامیزی کیم آپارار،
بو رامیز اولمایان یئره؟!
بیر سحر یوخودان دوروب
اؤزونو اوشاق گؤره‌سن.
گؤره‌سن هامی ائوده‌دی،
اؤلنلری ساغ گؤره‌سن.
…قورخاسان قاچیب گئده‌لر، -
تئز قاپینی باغلایاسان.
گئری دؤنوب ایچریده
بیر تزه قوناق گؤره‌سن.
گؤره‌سن کی، قاپقارادی
او قوناق باشدان آیاغا.
اوندان باشقا هامی‌سی‌نین
اۆست-باشینی آغ گؤره‌سن.
پنجره‌دن ایچری‌یه
دولا، دولا گۆن ایشیغی.
ایچریده بوش-بوشونا
یانان بیر چؽراق گؤره‌سن.
سؤندوره‌سن او چؽراغی -
هامی بیردن یوخا چؽخا....
اوتاقدا بیر قارا قلم،
بیر ده آغ ورق گؤره‌سن
سنی سئومک چتیندیر، وطن
نه گۆنده‌سن کی،
تپه‌دن دؽرناغاجان ...
گۆناه ایچینده‌سن کی.
بیلیرسن سنی سئومک
بو ساعات نه‌یه بنزر؟
زورلانمیش بیر قؽزی سئومه‌یه بنزر.
او سئوگیدن ایچین-ایچین
گیزلیجه یانار آدام.
اما آچیب دئمه‌یه
قورخار، اوتانار آدام.
بو نه حالدیر دۆشموسن،
بو نئجه گۆندور، وطن؟
آدام سنی سئومه‌یه ایندی اوتانیر، وطن.
اۆستونده نئفت لکه‌سی
کیم یویاجاق بو لکه‌نی،
میلیونچولار اؤلکه‌سی، دیلنچیلر وطنی.
نئفتله گئتدی برکتین،
برکت قاچدی سندن.
نئفتله گئتدی بکارتین،
بورولار کئچدی سندن.
قاریش-قاریش قازیلسان دا
سئوین هله‌کی ساغسان،
هله نئفتین قورتاراندا
آغ گۆنه چؽخاجاقسان.
نه گۆنده‌سن کی،
تپه‌دن دؽرناغاجان ...
گۆناه ایچینده‌سن کی.
بیلیرسن سنی سئومک
بو ساعات نه‌یه بنزر؟
زورلانمیش بیر قؽزی سئومه‌یه بنزر.
او سئوگیدن ایچین-ایچین
گیزلیجه یانار آدام.
اما آچیب دئمه‌یه
قورخار، اوتانار آدام.
بو نه حالدیر دۆشموسن،
بو نئجه گۆندور، وطن؟
آدام سنی سئومه‌یه ایندی اوتانیر، وطن.
اۆستونده نئفت لکه‌سی
کیم یویاجاق بو لکه‌نی،
میلیونچولار اؤلکه‌سی، دیلنچیلر وطنی.
نئفتله گئتدی برکتین،
برکت قاچدی سندن.
نئفتله گئتدی بکارتین،
بورولار کئچدی سندن.
قاریش-قاریش قازیلسان دا
سئوین هله‌کی ساغسان،
هله نئفتین قورتاراندا
آغ گۆنه چؽخاجاقسان.
منی آلدی سندن، گئتدی بو قاتار،
گؤیده بیرجه اوووج تۆستوسو قالدی.
ساچیندا الیمین توماری قالدی،
اووجوندا الیمین ایستی‌سی قالدی.
باخما، بو قاتارین دالینجا باخما،
باخما، گؤزلرینی یورونجا، باخما.
قاشلارین آلتیندا جۆت یارپاق کیمی
گؤزلرین سارالیب سولونجا، باخما.
اوزاقدان، یاخیندان کئچر بو قاتار،
گئجه‌لر یوخوندان کئچر بو قاتار.
گۆلسن، گۆلوشونو دوغرایار، بیچر،
آه چکسن، آهیندان کئچر بو قاتار.
من گئتدیم، دۆنیا کی قالدی یئرینده…
دۆنیانین پاییزی، باهاری قالدی.
اووجوندا الیمین ایستی‌سی قالدی،
ساچیندا الیمین توماری قالدی.
گؤیده بیرجه اوووج تۆستوسو قالدی.
ساچیندا الیمین توماری قالدی،
اووجوندا الیمین ایستی‌سی قالدی.
باخما، بو قاتارین دالینجا باخما،
باخما، گؤزلرینی یورونجا، باخما.
قاشلارین آلتیندا جۆت یارپاق کیمی
گؤزلرین سارالیب سولونجا، باخما.
اوزاقدان، یاخیندان کئچر بو قاتار،
گئجه‌لر یوخوندان کئچر بو قاتار.
گۆلسن، گۆلوشونو دوغرایار، بیچر،
آه چکسن، آهیندان کئچر بو قاتار.
من گئتدیم، دۆنیا کی قالدی یئرینده…
دۆنیانین پاییزی، باهاری قالدی.
اووجوندا الیمین ایستی‌سی قالدی،
ساچیندا الیمین توماری قالدی.
دئییرلر، یوخودا اؤلمک آساندی...
اؤزون ده بیلمیرسن نئجه اؤلورسن.
سحر تئزدن ائشیدیرسن اذاندی،
یوخوداجا کیریمیشجه اؤلورسن.
بیر گؤز قؽرپیمیندا قورتولور جانین،
روحون بدنیندن اوچور قوش کیمی.
الینده قالمیرسان دردین، درمانین،
درده ده سالمیرسان ائوده هئچ کیمی.
کیم دئییر، یوخودا اؤلمک آساندی؟..
کیم بیلیر، نئجه‌دی یوخودا اؤلمک؟
بلکه ده، ان بؤیوک درددی، عذابدی،
ان پیس ایشگنجه‌دی یوخودا اؤلمک.
بیر گؤز قؽرپیمیندا یوخودا بلکه
ایللرجه بئلینده داش داشی‌ییرسان.
نفسین کسیلیر آخیردا بلکه،
عؤمرونو داشلارا باغیشلاییرسان.
بیر گؤز قؽرپیمیندا یوخودا بلکه
جلّاد بالتاسی‌یلا اۆزولور باشین.
اوردا قؽزیل قانین آخاندا بلکه
یاستیغا سۆزولور اوردا گؤز یاشین.
یوخودا اؤلمکدی ان راحات اجل...
بو دا، بیر یالانچی تسلّیدیمی؟
گؤره‌سن یوخودا سنی بوغان ال
دۆشمن الیدی‌می، دوست الیدی‌می؟!
نه‌دی بیرجه آندا عؤمره سون قویان؟
بئینه آخیب سؽزان بیر داملا قاندی.
کیمدی قبرین اۆسته ان برک آغلایان؟
بلکه ده، یوخودا سنی بوغاندی.
گئجه قورخو چؤکر یوخوموزا دا؛
ترپنر کیمینسه قارا کؤلگه‌سی.
بلکه حاصار چکک یوخوموزا دا،
هئچ کس یوخوموزا گیره بیلمه‌سین.
بلکه هئچ یاتمایاق -هر یاتانین دا
اگر اویانماماق قورخوسو وارسا.
بلکه هئچ یاتمایاق -عؤمرون سونوندا
اونسوز دا، بیر اجل یوخوسو وارسا.
اما یوخون گلیر -گؤرورم ائله؛
داها یاواش-یاواش یومولور گؤزون.
یات... صاباح اویانماق اۆمیدی ایله...
یوخون شیرین اولسون -
اویو، عزیزیم...
اؤزون ده بیلمیرسن نئجه اؤلورسن.
سحر تئزدن ائشیدیرسن اذاندی،
یوخوداجا کیریمیشجه اؤلورسن.
بیر گؤز قؽرپیمیندا قورتولور جانین،
روحون بدنیندن اوچور قوش کیمی.
الینده قالمیرسان دردین، درمانین،
درده ده سالمیرسان ائوده هئچ کیمی.
کیم دئییر، یوخودا اؤلمک آساندی؟..
کیم بیلیر، نئجه‌دی یوخودا اؤلمک؟
بلکه ده، ان بؤیوک درددی، عذابدی،
ان پیس ایشگنجه‌دی یوخودا اؤلمک.
بیر گؤز قؽرپیمیندا یوخودا بلکه
ایللرجه بئلینده داش داشی‌ییرسان.
نفسین کسیلیر آخیردا بلکه،
عؤمرونو داشلارا باغیشلاییرسان.
بیر گؤز قؽرپیمیندا یوخودا بلکه
جلّاد بالتاسی‌یلا اۆزولور باشین.
اوردا قؽزیل قانین آخاندا بلکه
یاستیغا سۆزولور اوردا گؤز یاشین.
یوخودا اؤلمکدی ان راحات اجل...
بو دا، بیر یالانچی تسلّیدیمی؟
گؤره‌سن یوخودا سنی بوغان ال
دۆشمن الیدی‌می، دوست الیدی‌می؟!
نه‌دی بیرجه آندا عؤمره سون قویان؟
بئینه آخیب سؽزان بیر داملا قاندی.
کیمدی قبرین اۆسته ان برک آغلایان؟
بلکه ده، یوخودا سنی بوغاندی.
گئجه قورخو چؤکر یوخوموزا دا؛
ترپنر کیمینسه قارا کؤلگه‌سی.
بلکه حاصار چکک یوخوموزا دا،
هئچ کس یوخوموزا گیره بیلمه‌سین.
بلکه هئچ یاتمایاق -هر یاتانین دا
اگر اویانماماق قورخوسو وارسا.
بلکه هئچ یاتمایاق -عؤمرون سونوندا
اونسوز دا، بیر اجل یوخوسو وارسا.
اما یوخون گلیر -گؤرورم ائله؛
داها یاواش-یاواش یومولور گؤزون.
یات... صاباح اویانماق اۆمیدی ایله...
یوخون شیرین اولسون -
اویو، عزیزیم...